Phong Tuc Tap Quan Viet Nam
Một cánh xuân gửi nghìn trân trọng
Sứ dịch trao tay khéo mở đường.
Đông Hồ
Ngoài các lối chơi thơ văn kể trên, để tiêu khiển với thơ với phú còn rất nhiều lối
khác. Nào thơ đố, thơ châm biếm. Lại còn lối đánh chữ thả thơ của các nhà nho xưa
cũng đầy thanh cao tao nhã. Một cụ chọn một bài cổ thi, thường là thơ tứ tuyệt , viết
ra cả bài thơ, bỏ trống một chữ và cụ đưa ba bốn chữ có thể điền vào chỗ trống đó.
Người dự cuộc chọn lựa một chữ cho đúng với nguyên văn.
Lối đánh chữ thả thơ này chứng tỏ sự tham bác sâu rộng, thông cổ quán kim của
những người dự cuộc. Chỉ rất tiếc phải dùng những bài thơ Chữ Hán tự trong lối chơi
này.
Các thi nhân xưa và này lại còn thú làm thơ cho ca nhi ngâm. Ca nhi ngâm, các cụ
rung đùi ngồi nghe, nhấm nháp chén rượu thật là tuyệt.
Nhiều thi nhân chơi thơ cầu kỳ làm những bài thơ đọc xuôi cũng được, đọc ngược
cũng được. Có những bài thơ khi đọc xuôi là chữ Hán, khi đọc ngược là chữ Nôm mới
thật là tài tình.
Dưới đây là bài thơ của ông Vũ Duy Thanh, đọc xuôi là thơ chữ Hán, đọc ngược là
chữ Nôm, do Lãng Nhân sưu tầm trong "Giai Thoại Làng Nho".
Phong Hoa Tuế Nguyệt
"Thi đàn liễu lộng hoa hài,
Khách bộ tuỳ sương ấn bích đài
Kỳ cục đã phong thanh áp trận,
Tửu biều nghinh tuyết bạch hoà bôi.
Sơ liêm thấu nguyệt hương ly cúc,
Yến tịch lăng hoa vị át mai.
Phi phất lĩnh đầu chiêm tĩnh điếm,
Thi đàn tế liễu lộng hoa hài."
Trên là đọc xuôi, đọc theo Hán tự, còn dưới đây là đọc ngược, đọc theo chữ Nôm:
"Giày hoa lỏng lẻo tới đàn thơ,
Điếm tạnh, xen đầu núi phất phơ.
Mai át mùi hoa lừng tiệc yến,
Cúc lià hương nguyệt thấu rèm thưa
Chén hòa bạch tuyết nghiêng bầu rượu,
Trận áp thanh phong đánh cuộc cờ.
Rêu bước in sương theo bước khách,
Giày hoa lỏng lẻo tới đàn thơ".
Nghề chơi thật lắm công phu! Chơi thơ văn, chơi chữ càng nhiều công phu hơn
nữa. Nếu bạn đọc muốn biết nhiều về chơi chữ, xin đọc các cuốn Chơi Chữ và Giai
Thoại Làng Nho của Lãng Nhân.
* Tửu
Thú tiêu khiển đứng sau thi là tửu, tửu là rượu. Xưa, thơ thường đi với rượu, và đã
là thi sĩ ắt phải là tửu đồ.
"Trăm năm thơ túi rượu hồ,
Nghìn năm thi sĩ tửu đồ là ai?".
Tản Đà
Những người buồn bực vì cảnh nhà, bất đắc chí vì công danh thường lấy rượu để
giải khuây; các cụ tuổi cao để qua ngày tháng cũng lấy chén rượu làm vui. Nếu có
người ngâm thơ rồi uống rượu, cũng lại có người:
