Toan Ánh 93
phận với gia đình và xã hội, và bây giờ đến lúc già về hưu, thì mượn nó để làm
phương tiện xuất thần, coi như một cách của người chơi văn nghệ vậy".(1)
Chơi bể cạn và núi non bộ, chẳng qua là một cái thú, nhất là khi ta sống giữa cuộc
đời ồn ào, phải tìm cái im lặng của hòn non bộ mà quên thời giờ, và cũng đã có những
người bỏ rất nhiều tiền tìm mua đá quý đắp vào hòn non bộ, tìm mua đàn cá có đủ
màu sắc để thào vào bể dưới hòn non bộ Chơi càng công phu càng thích thú, càng
thích thú người ta lại càng cầu kỳ để có một bể cạn và hòn non bộ thật khác thường!
Ngày xưa chơi núi non bộ cũng phân ra từng hạng, và sự "tiếm hạng" bị coi như
một lỗi nặng: Vua chúa chơi cây trắc bá, bậc đại thần chơi cây loan, bậc nho sĩ chơi
cây si, dân dã chơi cây dương liễu.
Thời kỳ quân quyền phong kiến đã qua, ngày nay ai muốn chơi núi non bộ với cây
gì cũng mặc, không ai có quyền ngăn cấm, xâm phạm tới quyền tự do tiêu khiển của
ai! Những lối tiêu khiển thanh cao này, ngày nay đang phát triển và có khả năng làm
ra kinh tế.
* Chơi cây cảnh
Chơi cây cảnh cũng là một thú thanh cao. Những cây cảnh như lan, cúc, sơn trà,
mẫu đơn, hồng, sói, nhàn huệ được trồng trong những chậu sành, chậu hoa, bày trước
cửa nhà, chung quanh nhà. Chủ nhân ngày ngày chăm bón, tưới xén. Ngoài ra lại còn
những cây tùng, cây mai, cây ngâu, cây si, cây sanh được trồng ở ngoài đất hoặc cũng
trồng trong chậu và được uốn thành những hình long, ly, quy, phượng rất đẹp.
Trước nhà thường có những giàn hoa như hoa lý, hoa tràng pháo hoặc giàn nho;
dưới các giàn hoa cũng có thêm những cây trồng thằng xuống đất hay trồng vào chậu
hoa. Có những cây hoa như cây hoa đào mơn mởn rất đẹp, lại có những cây có trái
như cây quất trong núc nỉu những quả chín đỏ ối nhìn thật đáng say mê.
Có khi ở giữa vườn hoa lại có bể cạn và núi non bộ, hoa thơm cảnh đẹp hoà hợp
với nhau.
Có nhà đằng trước là bể cạn vườn hoa, đằng sau nhà lại là vườn cây có quả với
những cây cam, cây quýt, cây bưởi, cây mơ, cây đào, cây na, cây ổi, ... mùa nào thức
ấy, chủ nhân vừa được thưởng thức hương sắc của hoa, và khi hoa kết quả chín, lại
được hái vào để thắp hương trên bàn thờ. Ở miền Nam còn nhiều loại cây cảnh qúy
hiếm, những cây trái đặc sản khác.
Những lúc thư nhàn ngắm hoa, xén lá, đứng trước hương thơm ngào ngạt, con
người như được chia vui cùng đàm bướm lũ ong bay lượn trong vườn.
Trên ngọn cây, một vài con chim trời cất tiếng hót, như khúc nhạc điểm trang cho
cảnh đẹp.
Chơi cảnh, người ta lại chơi chim, chơi cá.
* Chơi chim, cá
Chơi chim cũng là một thú tao nhã thư nhàn.
Giữa vườn hoa, một vài lồng hoạ mi, sơn ca, bạch yến, cảnh giả tạo của hòn non bộ
bên những cây hoa, giữa những lồng chim muốn biến thành cảnh thiên thai.
Cũng có những người kém sung túc, không có tiền chơi những loại chim trên đắt
tiền thì họ chơi chim sáo, chim yểng chúng tập nói tiếng người, chim gáy chúng cất
tiếng gù mỗi khi có khác tới.
Lại có người chơi cá cảnh (cá vàng), nuôi rùa, nuôi gà chọi... nuôi thú, rất tiếc kể
ra không sao cho xiết. Tất cả những thú tiêu khiển này đều lành mạnh và đều giữ riêng
cái màu sắc Á đông nói chung và Việt Nam nói riêng.
Tứ đổ tường
