Toan Ánh 95
trông tiều tuỵ, mặt trắng dã, môi thâm sì, da thiết bì.
"Trai tráng sĩ cũng so vai rụt cổ
Gái thuyền quyên nên mặt bủng da chì
Có người lúc đầu vui anh, vui em, hút chơi một vài điếu, nhưng hút mãi, nay một
điếu, mai một điếu đâm nghiện. Khi đã nghiện, lúc lên cơn trông thật thiểu não; Mồm
ngáp vặt, nước mắt nước mũi chảy ra. Thuốc hành, phải có hút mới xong.
Lúc nằm vào bàn đèn, bắt chân chữ ngũ, tiêm điếu thuốc hơ lên ngọn đèn dầu, vê
vào dọc tẩu, mùi thuốc thơm quyến rũ. Nhưng coi chừng, nghiện lúc nào không biết,
mà đã nghiện rồi, có mấy ai mà bỏ nổi. Thuốc phiện sẽ tàn phá sức khoẻ, thuốc phiện
sẽ biến đổi con người hào phóng trở nên keo kiết. Và ruộng sâu trâu nái đều dần dần
dắt nhau "chui"vào cái xe, cái lọ. Lúc ấy làm khổ vợ khổ con, khổ gia đình xã hội.
Ngày nay xã hội lên án và trừng trị đích đáng kẻ hút và buôn bán thuốc phiện.
* Đổ bác
Cái hoạ cuối cùng của "tứ đổ tường" là cái đổ bác.
Đổ bác là cờ bạc. Nói đến cờ bạc là nói đến mất nhà, mất cửa, mất ruộng, mất trâu,
và mất cả quần lẫn áo.
"Cờ bạc nó đã quấy anh,
Áo quần bán hết một manh chẳng còn.
Buổi gió sương chui vào đống ra,
Hở mông ra cho quạ nó moi.
Anh còn cờ bạc nữa thôi?".
Qua mấy cây ca dao trên ta đủ thấy cái hại của cờ bạc là chừng nào. Xưa, nhiều bà
lấy phải chồng cờ bạc, chỉ xin chồng chừa cờ bạc, ngoài ra "muốn chơi bời chi cũng
chịu", nên mới có câu:
"Xin chàng cờ bạc thì chừa,
Rượu chè, trai gái say sưa mặc lòng!".
Chơi cờ bạc, có khi là để giải buồn, có khi để ăn tiền, nhưng thực ra, ai biết đâu
giới hạn sự giải buồn tiêu khiển với nhưng cuộc "đỏ đen" bóc lột.
Cờ bạc cũng có lối chơi cần suy xét, cũng có lối chơi trông cậy ở cả đỏ đen may
rủi.
Trong các loại cờ bạc tiêu khiển, trước đây người Miền Bắc thường chơi Tổ Tôm,
người Miền Nam chơi Tứ Sắc, người miền trung chơi cả hai thứ.
Tổ tôm, chơi bằng cỗ bài có 120 quân gồm ba hàng "văn", "sách", "vạn", mỗi hàng
có 9 quân từ nhất đến cửu. Ba quân nhất của ba hàng gọi là "yêu đen" để đối với ba
quân "yêu đỏ", "chi chi", "thang thang" và "ông cụ", mỗi thứ bốn con.
Đánh tổ tôm phải đánh năm người, và đánh bài có kẻ cao người thấp.
Tứ sắc chơi bằng cỗ bài có 4 màu, và mỗi màu đều gồm các quân từ tướng đến tốt,
mỗi thứ bốn quân. Tứ sắc cũng được coi là một môn chơi cần cao thấp. Thường đàn
bà hay chơi tứ sắc.
Với cỗ tổ tôm, người ta còn dùng để đánh chắn, đánh tài bàn, đánh kiệu.
Chơi Tổ tôm,Tứ sắc, gọi là chơi bài lá. Bài lá còn tam cúc, mỗi thứ có một lối chơi
riêng. Trừ tổ tôm và tứ sắc có sự cao thấp, các lại bài khác đều ăn thua theo sự may
rủi.
Về bài lá sau này cò có lối chơi "xì phé", một lối cờ bạc nhập cảng của phương
Tây. Chơi xì phé rất "đen đỏ", và rất chóng phất hoặc lụn bại.
Thường bài lá chỉ chơi đến năm, sáu người là cùng.
Cờ bạc đông người trước đây phải kể "phán thán" còn gọi là hốt me, xóc đĩa, thò lò,
giồi chẵn lẻ. v.v.... Tất cả những môn cờ bạc này đều hại tiền của, nhất là xóc đĩa thì
