người viết và dịch sách. Họ ở xa tầm tay với như người đứng bên kia sông,
muốn kéo họ về dưới sự quản hạt của mình, phải gặp gỡ, trao đổi trực tiếp.
Cuối cùng, tôi đã nghĩ ra một cách. Đó là năm Minh Trị thứ nhất, tôi có khá
nhiều tiền và thu gom lại được khoảng 1000 Ryō, nên cho người đến một
cửa hàng chuyên buôn bán giấy, tên là Kashima (Lộc-Đảo) ở Sukiyachō
(Số-Kỳ-Ốc-đinh) nói chuyện và hẹn sẽ mua bằng tiền vàng một lần hơn
một trăm kiện giấy Hanshi của vùng Tosa , với số tiền hiện có là hơn 1000
Ryō. Thời đó, 1000 Ryō tiền vàng là một khoản tiền lớn, khiến nhiều người
kinh ngạc. Họ bảo rằng nhà sách lớn thế nào cũng chỉ mua đến 150 hay 200
Ryō mà thôi. Hơn nữa, chúng tôi mang tiền đến trả ngay, nên đương nhiên
là họ giảm giá đôi chút và còn chọn giấy loại đẹp cho. Tôi cũng không hiểu
là đắt hay rẻ, nhưng nhận hết một lần hơn một trăm kiện giấy chở về
Shinsenza và xếp đầy vào nhà kho.
Sau đó, tôi nói chuyện với nhà sách cho thuê thợ dập bản khắc và tập hợp
được rất đông, khoảng mấy chục người. Tôi lại nhờ hai võ sĩ đồng hương
giám sát công việc. Những người thợ sáng chiều phải lấy giấy ra và cất vào,
nên mỗi lần vào nhà kho họ đều ngạc nhiên. Họ bảo không thể tưởng tượng
được một lượng giấy lớn như vậy và tin rằng, nhà này mới bắt đầu in sách
mà có từng này giấy thì chắc chắn công việc sẽ bền lâu. Việc tôi trả hết một
lần tiền như vậy là một cao sách. Những người thợ không khảo mà xưng,
bộc bạch hết mọi bí quyết. Hai người chuyên việc giám sát của tôi lúc nào
cũng tỏ ra là biết mọi việc, nhưng thực ra không hề biết gì mà phải học của
những người thợ. Dần dần, họ giỏi lên, có thể tham gia vào làm cả những
việc như khắc bản in và đóng sách. Đến lúc đó, những việc mà từ trước đến
nay nhà sách làm chúng tôi đã quản hạt được hết. Chúng tôi còn buộc các
nhà sách phải bán và chỉ được nhận tiền hoa hồng từ việc bán đó. Đây là
một sự biến đổi lớn trong giới những người viết và dịch sách, đồng thời
cũng là ví dụ duy nhất về việc tôi thử lao vào làm kinh doanh như thế nào.
