Tất nhiên là tôi đồng ý. Thế là Matsusaburō đi mượn ở đâu đó được chiếc
tù và bằng vỏ ốc về. Cả hai bịt kín mặt, Matsusaburō thổi kèn còn tôi thì đi
theo đọc những câu đã học thuộc từ nhỏ trong sách Mông Cầu hay Thiên tự
văn như: “Vương Nhung giản yếu...” , “Thiên địa huyền hoàng...” . Chúng
tôi đã khéo lừa được người ta và nhận khá nhiều tiền, gạo, sau đó đi mua
bánh Mochi cùng thịt vịt về nấu Zōni ăn no nê.
Thầy trò đổi ngôi
Lần đầu tiên tôi đến Nagasaki học tiếng Hà Lan, có một người học về
ngành y, đến từ Sasshū (Sát-Châu) tên là Matsuzaki Teiho. Hồi đó, lãnh
chúa Satsuma-no Kami (Sát-Ma-thủ) của Sasshū là một bậc cao danh về
các môn khoa học của người phương Tây. Ông muốn gây dựng môn Hà
Lan học nhờ vào các sinh viên ngành y của lãnh địa. Anh Matsuzaki cũng
được lệnh đi học Hà Lan học, nên đến Nagasaki và ở trọ luôn đó. Vì thế, tôi
nghĩ, nhờ một trong những người như vậy dạy cho sẽ tốt và đến chỗ anh.
Anh Matsuzaki viết chữ a, b, c sau đó ghi cách đọc lên trên làm tôi ngạc
nhiên vô cùng. Chữ viết thật lạ lùng, không dễ lý giải. Lúc đầu phải rất khổ
công để nhớ hai mươi chữ cái, nhưng nếu đã nhớ được thì sẽ rất nhanh tiến
bộ.
Dần dần, tôi đã hiểu ra cách kết nối và tư duy trong tiếng Hà Lan, đồng thời
cũng nhận ra thực chất người thầy của mình. Tôi cho rằng, đấy không phải
là một người tài như người ta vẫn thường tán tụng và thầm nghĩ: “Đây mà
là người tài à? Thử đọc chữ Hán xem có được không? Mình mới gọi là tài
chứ! Chữ Hán, chữ Hà Lan đọc được làu làu và giải nghĩa vanh vách như
nhau! Người thầy này chẳng có gì làm mình phải sợ cả. Mình sẽ thay đổi và
sẽ có ngày dạy lại Hà Lan học cho anh ta mà xem!” Mới vào học mà tôi đã
nghĩ như thế, chẳng qua cũng vì tính hiếu thắng, kiểu con trẻ mà thôi.
Chuyện này tưởng như chỉ dừng ở đó. Sau đấy, tôi đi Ōsaka, vào học
trường của thầy Ogata. Vì trước đó đã học một năm ở Nagasaki, nên tôi
