Lev Tolstoy
PHỤC SINH
Dịch giả : Vũ Đình Phòng, Phùng Uông
Chương 22
Khi các bị cáo đã tự bào chữa xong và khi cuộc thảo luận khá dài về hình
thức các câu hỏi đã kết thúc, thì chánh án bắt đầu tóm tắt lại.
Trước khi đi vào trình bày vụ án, với giọng thân mật, hoà nhã, lão giảng rất
dài dòng cho các bồi thẩm rằng cướp là cướp, mà trộm là trộm, rằng trộm
cắp ở một chỗ có khoá là trộm cắp ở một chỗ có khoá, và trộm cắp ở một
chỗ không có khoá là trộm cắp ở một chỗ không khoá.
Trong khi giải thích như vậy, lão đặc biệt nhìn Nekhliudov, dường như
muốn chàng hiểu rõ những điều đó và mong cùng hiểu. Rồi khi lão cho
rằng các bồi thẩm đã biết khá tường tận những chân lý quan trọng đó thì lão
chuyển sang một loại chân lý khác. Lão giải thích rằng giết người là một
hành động làm cho một người bị chết và như vậy thì đầu độc là một sự giết
người. Khi thấy các bồi thẩm đã khá thấm nhuần chân lý đó thì lão giảng
nghĩa cho họ rằng trường hợp mà trộm cắp và giết người kết hợp với nhau
làm một thì người ta gọi là một vụ giết người có kèm cả trộm cắp.
Tuy lão rất muốn cho vụ án nầy xong sớm để lão còn đi gặp cô nhân tình
người Thuỵ Sĩ hiện đang chờ lão, song vì thói quen nghề nghiệp đã làm cho
lão một khi đã mở miệng nói là không sao dừng lại được, cho nên lão giảng
dài dòng cho các bồi thẩm biết rằng họ có quyền tuyên bố những người đó
có tội, tuyên bố họ vô tội nếu thấy họ không có tội; rằng, nếu thấy họ có tội
ở điều nầy và không có tội ở điều khác thì các bồi thẩm có quyền tuyên bố
họ có tội ở điều nầy và không có tội ở điều khác. Lão giải thích thêm rằng
dù là quyền đó đã trao cho các bồi thẩm nhưng các bồi thẩm phải sử dụng
nó cho hợp lý.
Lão đã định giảng cho họ rằng một câu trả lời khẳng định cho một câu hỏi
đã đề ra thì nó được coi là trả lời cho toàn bộ câu hỏi ấy, và nếu họ không
thừa nhận trả lời cho cả câu hỏi thì họ phải nêu rõ những điểm nào họ
không thừa nhận. Song liếc nhìn đồng hồ thấy đã ba giờ kém năm phút, lão
