PHỤC SINH - Trang 113

- Thôi, cứ đưa thêm cái câu "đáng được hưởng trường hợp giảm tội" vào
nữa thì rũ sạch hết cả mà, nhà thương gia vui vẻ nói.
Mọi người quá mệt mỏi, tâm tư quá bối rối trong các cuộc tranh cãi vừa
qua, thành ra không một ai nghĩ đến phải thêm vào câu trả lời điều nầy:
"Có tội, nhưng không có ý định giết người".
Nekhliudov xúc động quá nên cũng không để ý tới điều ấy. Thế là các câu
trả lời đều được ghi theo lời lẽ như thế và đem nộp toà.
Rable thuật lại rằng có một nhà luật pháp kia phải xử một vụ án; sau khi đã
đưa ra kể không biết bao nhiêu là điều luật và đọc đến hai mươi trang luật
bằng tiếng la tinh không ai hiểu nghĩa lý ra sao cả thì ông ta đề nghị với hai
bên nguyên, bị gieo một quân súc sắc: chẵn hay lẻ. Nếu chẵn thì bên
nguyên được, nếu lẻ thì bên bị được.
Ở đây cũng vậy. Phán quyết thế nầy chứ không thế khác, chẳng phải vì mọi
người đều nhất trí với nhau như vậy, mà trước hết là vì chánh án đã tóm tắt
quá dài, đến nỗi lần nầy lão quên không dặn đoàn bồi thẩm điều mà lão vẫn
quen làm mọi khi, rằng trong câu trả lời họ có thể ghi: "Có tội, nhưng
không có ý định giết người". Hai là vì viên đại tá kể lể quá dài dòng câu
chuyện vợ người em vợ ông ta. Ba là Nekhliudov xúc động quá nên không
nhận thấy đã bỏ sót mất câu "Không có ý định giết người", yên chí rồi. Bốn
là vì Piotr Geraximovich bận phải ra ngoài, không có mặt trong phòng khi
trưởng đoàn đọc lại các câu hỏi và các câu trả lời. Cuối cùng, cái chính là vì
tất cả mọi người đều đã mệt và muốn cho sớm được rảnh thân, nên đồng ý
ngay với sự phán quyết đó để kết thúc cho nhanh.
Trưởng đoàn bồi thẩm bấm chuông. Tên hiến binh gươm tuốt trần, đứng
gác ngoài cửa tra gươm vào vỏ, và tránh sang một bên. Các quan toà lại vào
chỗ, các bồi thẩm, kẻ trước người sau, lục tục kéo vào.
Trưởng đoàn trịnh trọng mang tờ giấy ghi các câu trả lời đệ lên cho chánh
án. Xem qua, chánh án lộ rõ vẻ kinh ngạc và quay sang trao đổi với hai
viên thẩm phán.
Lão ngạc nhiên vì thấy đoàn bồi thẩm đã nêu rõ điều thứ nhất "không có ý
định ăn cắp" lại bỏ sót không nêu điều thứ hai "không có ý định giết
người". Căn cứ vào câu trả lời nầy của đoàn bồi thẩm thì đi đến kết luận là