PHỤC SINH - Trang 280

Đi đến trước cái cổng thứ tư thì Nekhliudov phải dừng bước, vì có một
chiếc xe lèn đầy phân, tiếng bánh xe nghiến ken két, trên xe có rải một
chiếc chiếu nhỏ để ngồi, đang từ trong cổng đi ra. Một thằng bé lên sáu đi
theo sau xe, mặt mày hớn hở vì sắp được lên xe đi chơi.
Một anh chàng nông dân trẻ tuổi, đi dép cỏ, đang rảo bước dắt một con
ngựa từ trong sân ra đường.
Một con ngựa con màu tro biêng biếc, cẳng dài nghêu bước qua cổng,
nhưng trông thấy Nekhliudov nó hoảng sợ nép mình vào chiếc xe, va cẳng
cả vào bánh, nó luồn lên đằng trước chiếc xe nặng nề mẹ nó đang kéo; con
ngựa mẹ lo ngại, khe khẽ cất tiếng hí.
Con ngựa sau do ông già gầy còm dắt ra; ông cụ người còn nhanh nhẹn,
chân cũng đi đất, mình vận chiếc quần dài kẻ sọc và một chiếc áo cánh dài
bẩn trông hằn rõ cả những đốt xương sống.
Khi đã đưa ngựa ra tới đường cái rải rác những cục phân xám như bị cháy
đen, ông già quay trở lại cổng, nghiêng mình chào Nekhliudov.
- Chắc ngài là cháu các bà chủ của chúng tôi trước đây có phải không ạ?
- Vâng, tôi là cháu gọi các bà là cô.
- Quý hoá quá! Ngài đến thăm chúng tôi phải không ạ? - Ông cụ già nhẹ
miệng hỏi tiếp.
- Vâng, thế hoàn cảnh làm ăn sinh sống của nhà ta ra sao? - Nekhliudov
chẳng biết nói gì, bèn hỏi như vậy.
- Chúng tôi sinh sống ra làm sao à…Một cách khổ cực nhất, ngài ạ, - ông
già nhẹ miệng trả lời, giọng kéo dài, dường như lấy làm thích thú khi nói
như vậy.
- Tại sao lại khổ cực? - Nekhliudov vừa nói vừa bước vào công.
- Không phải cuộc sống thảm hại nhất thì còn là gì nữa? - ông già vừa nói
vừa đi theo Nekhliudov vào một khoảng sân sạch có mái che.
Hai người cùng vào đứng dưới mái.
- Ngài xem đấy? Nhà tôi cả thảy có mười hai miệng ăn, - ông già nói tiếp,
tay chỉ vào hai người đàn bà, khăn bịt đầu xô lệch, mồ hôi nhễ nhại, váy
xắn lên để hở bắp chân nhơm nhếch nước phân, tay cầm chiếc chạc hai,
đang đứng trên nửa đống phân còn lại. - Tháng nào tôi cũng phải mua thêm