PHỤC SINH - Trang 426

sẽ lại vào tay những người làm ăn chăm chỉ nhất và những người có khả
năng nhất.
- Không ai nghĩ đến chia ra thành những phần đều nhau đâu! Ruộng đất
không được thuộc về quyền riêng của một người nào đó, nó cũng không
được đem làm đối tượng mua bán hoặc thuê mượn.
- Quyền tư hữu tài sản là quyền bẩm sinh của con người. Không có cái
quyền tư hữu ấy thì không còn hứng thú gì nữa trong việc cày cấy ruộng
đất. Bỏ nó đi, chúng ta sẽ quay trở về trạng thái dã man. - Ignati
Nikiforovich nói dằn từng tiếng, giọng kẻ cả; hắn nhắc lại cái luận điệu
quen thuộc bênh vực quyền tư hữu tài sản, cái luận điệu được coi như là
không gì bác bỏ nổi, mà thực chất chỉ là đem lòng ham muốn chiếm hữu
của con người chứng minh cho sự tất yếu của quyền tư hữu.
- Trái lại, chính chỉ khi nào ruộng đất không thuộc quyền sở hữu của ai,
mới không còn ruộng đất bỏ hoang như bây giờ, bọn địa chủ khác nào như
những con chó nằm giữ đống cỏ khô, bản thân chúng không khai thác nổi,
nhưng chúng lại không cho những người có thể sử dụng ruộng đất được
động đến.
- Nầy, ông Dmitri Ivanovich ạ, ông nói thế thì hoàn toàn điên rồ ấy! Trong
thời đại chúng ta liệu có thể thủ tiêu quyền sở hữu ruộng đất được không?
Tôi biết, đó là vấn đề ông thích thú xưa nay. Nhưng hãy cho tôi nói thẳng
với ông. - Ignati Nikiforovich mặt tái đi, giọng run run; rõ ràng là vấn đề
nầy động chạm nhiều đến hắn. - Tôi khuyên ông hãy nghĩ kỹ về vấn đề đó
trước khi đem ra thực hành.
- Ông nói đến việc riêng của tôi đấy à?
- Phải. Tôi nghĩ rằng tất cả chúng ta sống trong một hoàn cảnh nhất định thì
phải gánh vác những trách nhiệm do hoàn cảnh đó đề ra. Chúng ta sinh ra ở
trong những điều kiện thừa hưởng được của tổ tiên thì chúng ta có nhiệm
vụ giữ gìn lấy những điều kiện đó và truyền lại cho con cháu ta sau nầy.
- Tôi cho rằng trách nhiệm của tôi là ở…
- Ô ng để tôi nói, - Ignati Nikiforovich nói tiếp không để bị ngắt lời. - Tôi
nói đây, không phải là để cho tôi, hoặc cho con cái tôi đâu. Tương lai của
chúng nó đã được đảm bảo, và bản thân tôi kiếm cũng được tương đối đủ