PHỤC SINH - Trang 429

tính tự đắc "ta đây" ấy làm cho Nekhliudov tức giận.
- Thế liệu toà án sẽ làm gì? Nekhliudov hỏi.
- Sẽ kết án khổ sai một trong hai anh đấu súng đó, như một tên sát nhân
thường.
Nekhliudov cảm thấy hai bàn tay lạnh đi chàng nóng mắt, hỏi tiếp:
- Thế thì được tích sự gì?
- Thế là công lý.
- Cứ làm như công lý là mục tiêu hoạt động của toà án không bằng. -
Nekhliudov nói.
- Không phải thế thì còn gì nữa?
- Là bảo vệ quyền lợi của giai cấp. Theo ý kiến tôi, toà án chỉ là một công
cụ cai trị dùng để duy trì trật tự hiện hành có lợi cho giai cấp chúng ta mà
thôi.
- Đấy là một quan điểm hoàn toàn mới, - Ignati Nikiforovich cười nhạt, trả
lời. - Thông thường, toà án có mục đích hơi khác một chút.
- Đó là về lý thuyết, chứ không phải trong thực tế như tôi đã thấy. Mục đích
duy nhất của toà án là duy trì xã hội ở tình trạng hiện tại. Để làm điều đó,
toà án truy nã và bắt tội cả những người có trình độ ở trên mức chung và
muốn nâng trình độ ấy lên những người bị gọi là chính trị phạm - lẫn những
kẻ ở dưới trình độ chung của xã hội mà người ta vẫn gọi là những "điển
hình phạm tội".
- Điều thứ nhất, tôi không thể đồng ý rằng những tội nhân gọi là chính trị
phạm ấy đã bị xử tội vì họ ở trên trình độ trung bình. Phần lớn chúng đều là
cặn bã của xã hội, cũng sa đoạ - tuy rằng có khác đôi chút chẳng kém
những tên "điển hình phạm tội" mà ông coi là ở dưới trình độ trung bình.
- Thế mà tôi biết trong số đó có những người có trình độ cao hơn cả những
quan toà xử họ tội đấy; chẳng hạn tất cả những tín đồ tông phái đều là
những người đạo đức kiên nghị…
Nhưng Ignati Nikiforovich với thói quen chẳng để ai ngắt lời mình, không
hề chú ý nghe Nekhliudov nói, thái độ đó làm Nekhliudov rất giận hắn
cùng nói một lúc với chàng.
- Tôi cũng không thể nào thừa nhận được mục đích của toà án lại là duy trì