PHỤC SINH - Trang 555

cường; anh ta hơi lúng túng, nhưng gắng không lộ ra và, không chịu im
lặng bẽ mặt trước đám đông đương đứng nhìn hai người, anh đáp lại rất
nhanh:
- Ở đâu ư? Cố nhiên là ở trên trời.
- Thế anh đã lên trời chưa?
- Dù tôi lên rồi hay chưa lên thì ai cũng biết là người ta phải cầu Chúa.
- Chưa ai trông thấy chúa ở đâu cả. Chỉ có Người Con Một nằm trong lòng
Chúa Cha là đã xuống thế gian nầy thôi. - ông già chau mày nghiêm nghị
nói, lời vẫn nhanh như trước.
- Rõ ràng cụ không phải là tín đồ công giáo rồi, cụ là người tôn thờ cái lỗ
huyệt. Cụ cầu khẩn cái lỗ huyệt, - người đánh xe nói, gài roi ngựa vào thắt
lưng và kéo lại dây thắng dắt trên mình một con ngựa.
Có người cười.
- Thế bố tin đạo nào hở bố? - Một người đứng tuổi đứng bên cạnh một
chiếc xe tải ở đầu phà bên nầy hỏi ông già.
- Lão chẳng có tín ngưỡng nào hết vì lão không tin ai, ngoài tin bản thân
mình ra, - ông già vẫn trả lời nhanh và quả quyết như trước.
- Làm thế nào mà cụ có thể tin vào mình được? – Nekhliudov hỏi, chàng
bắt chuyện với ông già. - Cụ cũng có thể nhầm được.
- Không đời nào. - ông già vừa lắc đầu vừa trả lời quả quyết.
- Thế sao lại có những tín ngưỡng khác nhau? - Nekhliudov hỏi.
- Là vì người ta ở đời chỉ tin vào người khác mà không tin ở chính mình,
cho nên mới có những tín ngưỡng khác nhau. Trước kia, tôi cũng tin ở
những người khác, nên đã lúng túng và quẩn quanh như đi trong rừng rậm
vậy. Tôi đã lạc mất đường, đến nỗi không có hy vọng tìm thấy lối ra. Nào
tín đồ phái cũ, nào tín đồ phái mới, người thì theo phái Subbotnich, kẻ theo
tông Kliti, rồi dòng Popopxi, dòng Betxpopoxi, dòng Apxtriac, dòng
Molocan, dòng Xkovxy, phái nào, dòng nào cũng cho mình là đúng, là hay,
kỳ thực thì tất cả đều mò mẫm, mỗi phái bò đi một ngả như những con chó
con mới đẻ chưa mở mắt. Có nhiều tín ngưỡng thật, nhưng tinh thần chỉ có
một. Nó ở anh, ở tôi, ở kẻ kia. Thành ra nếu mỗi người đều tin ở chính
mình thì tất cả đều thống nhất lại được, mỗi người hãy là mình đi, thì tất cả