Rõ ràng là, việc rèn luyện cảm giác mang lại cho người ta một chút nghi
hoặc, về mặt tự chủ tiến hành hoạt động tinh thần, người giáo viên đã được
trao cho quá nhiều tự do. Nhưng điều đáng kể đến là, được coi là nền tảng
cho khái niệm, ngôn ngữ và cảm giác, phương pháp huấn luyện cảm giác
như thế nào là điều không thể coi nhẹ. Giáo viên cần bỏ đi những thứ rườm
rà, đồng thời cũng không được quên những điều kiện cần thiết.
Hai lỗi chủ yếu mà giáo viên thường hay mắc phải là giảng giải thừa kiến
thức và coi nhẹ kiến thức cần thiết. Chỉ có cân bằng được hai thái cực này
thì giáo viên mới thực sự đạt được sự hoàn thiện.
Điều cuối cùng cần làm được là, cho trẻ em hoạt động tự chủ một cách ổn
định, có thứ tự. Rèn luyện thân thể để có đủ sự nhanh nhẹn, linh hoạt, là
điều mà giáo viên không thể mang lại cho học sinh, các em chỉ có thể đạt
được điều này bằng nỗ lực của bản thân. Cho nên, cũng xuất phát từ đạo lí
này, trẻ em cần phải hoàn thiện khả năng cảm nhận của mình, cần phải tự
tiến lên phía trước để tiếp nhận sự giáo dục.
Chúng ta có thể nhớ lại một chút động tác của giáo viên dạy nhạc. Người
giáo viên ấy đã dạy học sinh giữ tư thế dáng vẻ như thế nào, hướng dẫn trẻ
học nốt nhạc, cho trẻ biết mối quan hệ giữa các âm bậc, nên bấm phím nào
và vị trí của ngón tay ra sao... Sau đó sẽ cho học sinh tự luyện tập. Nếu như
học sinh này muốn trở thành người chơi dương cầm điêu luyện, thì cần phải
kiên trì luyện tập trong thời gian dài, như vậy mới có thể làm cho ngón tay
trở nên linh hoạt mềm dẻo; làm cho bắp thịt có sự tự động phối hợp nhịp
nhàng là điều đặc biệt cần có của người chơi dương cầm thành công.
Vì vậy, người chơi dương cầm cần phải luôn chấn chỉnh bản thân, thành
công mà anh ta giành được tỉ lệ thuận với trình độ thiên bẩm thúc đẩy anh ta
kiên trì luyện tập. Tuy nhiên, nếu không có sự dẫn dắt của giáo viên, chỉ dựa
vào sự luyện tập của cá nhân, anh ta cũng sẽ mãi mãi không thể thành nghệ
sĩ dương cầm.
Trên thực tế, tình trạng này đúng với mọi nền giáo dục, thành tựu của một
con người không quyết định bởi thầy giáo của anh ta mà do sự nỗ lực của
bản thân anh ta quyết định.
