của Yukos đã bị kết án chung thân vì tội ác này. Bản thân
Khodorkovsky phủ nhận mọi liên hệ tới vụ giết người theo đơn đặt
hàng này. Tài năng cụ thể của ông ta là ở chỗ biết đưa một phần
“những công ty Yukos” ra các tài khoản trốn thuế ở nước ngoài (153).
“Trong lúc Khodorkovsky ngày càng giàu và giàu lên, thì danh sách
những nhà đầu tư phương Tây bị lừa ngày càng dài và dài ra”, tờ
Sunday Telegraph bình phẩm như thế về hoạt động của ông ta (154).
Những gì còn lại ở Nga dưới cái tên Yukos đã biến thành cái thùng
rỗng trong lớp giấy gói đẹp đẽ cho các nhà đầu tư nước ngoài, chẳng
hạn như ngân hàng Đức Westdeutsche Landesbank hay ngân hàng
Nhật Daiwa. Danh tiếng của Yukos và nhà quản lý hàng đầu của nó thì
còn đáng ngờ hơn. Tờ New York Times đã viết chi tiết về việc
Khodorkovsky trên thực tế đã vớ bẫm từ các cổ đông thiểu số của
công ty, và cảnh báo không nên làm ăn với ông ta. “Mỗi nhà tư bản
Nga”, tờ báo viết, “phải có khả năng chứng minh một cách thuyết
phục rằng không một đô la đầu tư nào vào Nga sẽ bị ăn cắp. Sự ám
muội của Yukos chứng minh là nước Nga còn xa mục tiêu này” (155).
Bài báo về những vụ làm ăn tội phạm này được đăng tháng 4-
1999, ba năm trước khi luật pháp Nga bắt giam nhà tài phiệt vì tình
nghi gian lận. Trước đó, ông ta đã cho phá sản ngân hàng Menatep của
mình. Nhân viên ủy thác phá sản được gởi tới theo thủ tục tòa án đã
không thể làm sáng tỏ các vụ làm ăn rối rắm của tổ chức này, bởi
chính hôm đó, chiếc xe tải chở hồ sơ ngân hàng lại bị rơi xuống sông.
Hình ảnh và ảnh hưởng
Chính quyền Yeltsin cho phép Khodorkovsky làm gì cũng được,
nhưng ông ta đã tiếp nhận lời cảnh báo từ phương Tây Những yêu cầu
rõ ràng của Putin cũng buộc ông ta phải thay đổi chiến lược. Nếu ông
ta muốn tiếp tục nhân tài sản mình lên và bảo đảm an toàn cho chúng,
