chính, sau này đã thú nhận: “Có thể nói, Khodorkovsky đã sử dụng
những đồng tiền không có thật, rằng ông ta đơn giản sử dụng tiền
riêng của Yukos và tiền gởi của nhà nước mà Bộ Tài chính bỏ trong
ngân hàng ông ta, rằng ông ta giả mạo thương vụ này. Nhưng những
tiêu chí của tôi khi đó đơn giản. Ngoài những lý do chính trị, tôi cần
tiền để bổ sung ngân sách” (150).
Khi Putin lên nhậm chức, tạp chí nổi tiếng Foreign Affairs - cơ
quan báo chí trung ương của chính sách đối ngoại Hoa Kỳ đã in một
bài báo chi tiết nhiều trang mô tả hệ thống gian lận một cách hoàn hảo
mà Khodorkovsky theo đó hành động (151). Theo bài báo, Yukos
buộc các công ty con khai thác dầu bán phá giá vàng đen cho công ty
mẹ, để sau đó đem bán với giá thế giới vốn cao hơn nhiều. Theo tạp
chí này, chỉ trong năm 1999, Yukos mua hơn 200 triệu thùng dầu với
giá chỉ 1,70 đô la/thùng. Còn giá dầu trên thị trường thế giới khi đó là
15 đô la. Tức, những gì với Mikhail Khodorkovsky là lợi nhuận kinh
doanh, thì với người khác có nghĩa là phá sản.
Khu vực Nefteyugansk, nơi có các công ty con, đã gánh chịu
những hậu quả bi thảm của hoạt động này. Những khoản thuế địa
phương sụp đổ. Đồng lương công nhân thảm hại. Trị giá các công ty
khai thác nhanh chóng sụt giảm. Bằng cách này, Yukos đã lừa cả các
cổ đông thiểu số của các công ty khai thác này, bởi giá cổ phiếu cũng
rẻ đi. Trong số các cổ đông thiểu số này có một số nhà đầu tư nước
ngoài, thêm 13.000 công nhân Nga và người về hưu ở vùng Tomsk,
những người mua một ít cổ phiếu như một hình thức đầu tư mới, và
giờ đây, họ cầm trong tay mớ giấy mất giá. Đa số họ, quan sát nguồn
“dự trữ không cháy” này bị giảm giá, đã lập tức lao đi bán cổ phiếu để
cầm tay được dầu chỉ vài rúp. Yukos sẵn lòng mua hết chúng (152).
Năm 1998, Thị trưởng Nefteyugansk Vladimir Petukhov đã xin
Kremlin giúp đỡ. Vài tuần sau, ông bị bắn ngoài phố giữa thanh thiên
bạch nhật. Trước đó, tại cuộc họp cổ đông Yukos, ông đã phản đối
hoạt động của tập đoàn. Cựu lãnh đạo bộ phận an ninh kinh tế nội bộ
