Q1 - ANH HÙNG LĨNH NAM - Trang 158

– Thế thì ta phải làm gì?
Đáp:
– Bệ hạ ghét ai nhất?
– Bình sinh ta ghét nhất Ung Sỉ. Khi hắn còn theo Hạng Võ, đã mang quân
vây bắt gia quyến ta. Nay tuy về hàng mà ta còn chưa quên.
– Vậy thì ngày mai bệ hạ gọi Ung Sỉ vào phong tước cho y. Tự nhiên
những người khác tỉnh ngộ rằng bệ hạ chưa phong chức tước là còn chờ
đấy thôi, chứ người bệ hạ ghét nhất còn được phong nữa là... Sau đó bệ hạ
phong cho mỗi người một chức, cho họ đi các phương trấn nhậm thì lo gì.
Vì vậy con thấy đấy, phàm khi người nghèo khó thì người ta dễ thân với
nhau. Khi có mùi phú quý rồi, thì người ta xa nhau. Cao tổ là người thất
học, vô lại, khi được ngôi vua thì quên rằng ngôi vua đó là do những người
theo mình mới thành, mất một tờ giấy, phong chức tước cho người ta cũng
không. Ba người giúp Cao tổ thành đại nghiệp là: Hàn Tín về quân sự, Tiêu
Hà về hành chánh, Trương Lương về chính trị. Trương Lương khôn ngoan,
biết sự đã thành rồi, khó sống yên, nên bỏ đi tu mà thoát nạn. Tiêu Hà cầm
quyền hành chánh không đáng lo. Cao tổ bắt bỏ tù. Hàn Tín cầm quyền
quân sự, Cao tổ lo lắng, đem cả nhà giết đi. Cho nên phê bình về Hán Cao
tổ, cổ nhân đã nói “Trương Lương dĩ khứ, Tiêu Hà dĩ ngục, Hàn Tín dĩ
trảm, Hán đắc thiên hạ để do Tín vi công,” nghĩa là Trương Lương bỏ đi tu,
Tiêu Hà bị tù, Hàn Tín bị giết. Nhà Hán được thiên hạ đều do công của Hàn
Tín.”
Đào Kỳ đã đọc sử về giai đoạn này, nhưng nó không được thầy đồ phẩm
bình. Nay nghe nho sinh này phê bình đanh thép, nó đâm ra khâm phục. Nó
nghĩ:
– Dạy sử như thế thì hãy nên dạy. Chứ dạy sử chỉ là kể truyện xưa thì kể
làm gì. Nho sinh này là người Hán, mà không hề thiên vị các vua nhà Hán.
Sau khi giảng sử, thì nho sinh cho Phương Lan nghỉ một lúc rồi lại giảng về
kinh Dịch. Hồi ở Cửu-chân, Đào Kỳ chuẩn bị học kinh Dịch thì xảy ra biến
cố, nên nó chưa được biết gì về khoa học tối cao này. Nho sinh giảng về
học thuyết Âm Dương:
“... Âm Dương là kỷ cương của trời đất. Truyền thuyết nói rằng học thuyết