Yên Tử Cư Sĩ Trần Đại Sỹ
Q1 - Anh Hùng Lĩnh Nam
Hồi 23
Cùng một lứa bên trời lận đận.
(Bạch Cư Dị, Tỳ bà hành)
Bạch Cư Dị (722-846) tự Lạc Phu, hiệu Hương Sơn cư sĩ, người đất Hạ-
lang. Đỗ tiến sĩ niên hiệu Trinh-nguyên, giữ chức Hiệu thư lang. Sau vì bị
đố kị, ông phải biếm làm chức Tư-mã đất Giang-châu. Trên đường nhậm
chức, một đêm thu, được bạn tiễn đưa qua bến Tầm-dương, giữa lúc đôi
bên đang đối ẩm ly biệt, thì có tiếng dàn thanh thoát vọng đến. Ông hỏi :
Tại sao bến sông vắng lại có tiếng đàn não nùng như vậy? Bạn kể cho biết
tiếng đàn do một ca kỹ nổi tiếng ở đế đô, về già, lấy một người lái buôn trà.
Người lái buôn xuôi ngược, vắng nhà luôn. Nàng ở lại trên bến sông một
mình. Ông mời người ca kỹ sang cùng uống rượu, tâm sự. Nghe tâm sự
nàng, ông cảm động khóc sướt mướt:
Tọa trung khấp hạ thùy tối đa,
Giang Châu Tư Mã thanh sam thấp.
Phan Huy Chú dịch:
Lệ ai chan chứa hơn người,
Giang-châu tư mã đượm mùi áo xanh.
Đào Kỳ bị lên cơn suyễn mê mê tỉnh tỉnh. Chàng chỉ biết rằng mình bị lão
ăn mày vác lên trên vai chạy đi. Chàng nghe tiếng gió vù vù bên tai không
ngừng. Thỉnh thoảng lại thấy người mình nhô lên thụp xuống. Sau cùng,
chàng nghẹt thở, không biết gì nữa. Trong cơn mê, chàng thấy mình cùng
Phương Dung dạo chơi trên một sườn đồi đầy hoa. Chợt quân Hán kéo đến
bao vây, chàng cùng Phương Dung tả xung hữu đột cũng không thoát.
Cùng quá, chàng kêu lên:
– Thôi, chúng ta đành theo gương An Dương vương vậy.
Phương Dung dùng kiếm đánh dạt quân Hán. Hai người lên đỉnh ngọn đồi,
toan tự vẫn. Lưỡi gươm đưa lên cổ thì thấy lạnh toát rồi giật mình thức dậy.
Chàng mở mắt ra thấy tối om không có ánh sáng. Chàng đưa tay sờ xoạng
