Đưa bằng ấy con người đi đày vĩnh viễn đâu phải chuyện dễ dàng nếu Cơ
quan không được quân đội chính quy giúp đỡ phương tiện chuyên chở cũng
như nhân sự. Hồi đó nhiều đơn vị chính quy được lệnh hành quân bao vây
trọn một bản, một trại của những sắc dân thiểu số nói trên để “thanh toán”
cứ điểm hăng như nhảy dù xung kích vậy. Trong vòng 24 giờ đồng hồ, trọn
một bản một trại bị hốt sạch, bị bứng khỏi nơi họ đã sinh sống từ mấy đời
để lên xe tới ga xe lửa, đáp từng chuyến tàu đặc biệt chạy một mạch sang
Tây Bá Lợi Á, Kazakhstan, Trung Á hay ngược lên miền Nga Bắc. Chỉ
trong 24 giờ đồng hồ đất đai, tài sản của họ được chuyển lại hết cho những
người “thừa kế”.
Năm 43, 44 đám dân thiểu số bị đi đày cũng như hồi mới bùng nổ chiến
cuộc dân Đức bị đưa đi an trí tập thể, hoàn toàn trên căn bản huyết thống.
Khỏi có vấn đề lập danh sách cho nên đảng viên, Anh hùng lao động hay là
chiến sĩ đang chiến đấu lỡ kẹt cũng “đi” như thường dân vậy.
Trong mấy năm chót chiến cuộc dĩ nhiên có một cuộc đãi lọc trong các trại
tù binh Đức. Hồ sơ nào nặng, đáng bị đưa ra xử làm phạm nhân chiến tranh
sẽ có án Toà gởi về cho ban Giám đốc Trại.
Qua năm 1945 mặc dù chỉ giao tranh đúng 3 tuần lễ nhưng ta cũng quơ gấp
rút được một số lớn tù binh Nhựt để đưa đi phục vụ cho các công trường
kiến thiết được dựng lên cấp tốc ở Tây Bá Lợi Á và Trung Á. Dĩ nhiên
đúng theo thủ tục từng áp dụng với tù binh Đức, các Trại cũng phải gạn lọc
ra một số tù binh Nhựt hạng nặng để sắp loại “phạm nhân chiến tranh”
Cuối năm 1944, khi quân đội ta tràn vô Ba Nhĩ Cán và năm 1945 bắt đầu
tới Trung Âu thì các trại giam thuộc quần đảo lại nhận thêm một lớp tù “hồi
cư”. Đó là những người phần đông đã già cả, từng bỏ nước ra đi từ những
ngày Cách mạng, hồi còn thanh xuân nay bắt buộc phải “hồi cư”. Đặc biệt
lần này không có đàn bà con nít đi theo cũng như không phải cứ đàn ông là
“hồi cư” hết: được chiếu cố trước tiên là những người 25 năm về trước dám
có một tư tưởng chính trị hay là dám phát biểu ý kiến suốt trong thời gian
¼ thế kỷ sống ở ngoại quốc. Những kẻ chịu yên phận, nép một bề thì được
để yên. Đợt “hồi cư” bắt buộc này đa số xuất phát từ Bảo Gia Lợi, Nam Tư,
