Tiệp Khắc. Một số từ Áo, từ Đức, còn những quốc gia Đông Âu khác gần
như không có dân di cư gốc Nga.
Năm 1945 cũng có nhiều người từ Mãn Châu tự ý hồi cư về, chỉ có một số
ít bị bắt buộc. Nhiều gia đình lên đường trở về quê hương sau thời chiến.
Họ tự ý trở về và được tự do cho đến khi về đến nơi đến chốn. Lúc bấy giờ
mới có cuộc gạn lọc, ai đưa đi đày ai tống vô ngục.
Cho mãi đến 2 năm 1945-1946 mới có một đám đông bị đẩy vô quần đảo
có thể gọi là những thành phần đích thực chống đối chế độ Xô-viết. Họ
gồm đám thuộc cấp, bộ hạ của tướng Vlasov, bọn Cô-sắc thân Krasnov
và những dân theo đạo Hồi giáo thuộc nhiều chủng tộc mà Hít-le hồi đó đã
“ly khai”. Trong đám đông này chỉ có một số hoạt động, đại đa số chỉ theo
phong trào một cách thụ động hoàn toàn.
Cũng nằm trong đợt tù hồi cư phải kể thêm không dưới một triệu con người
chạy trốn chế độ Xô-viết. Họ là những người dân nam nữ đủ mọi tuổi may
mắn được tỵ nạn ở những lãnh thổ do Đồng minh kiểm soát nhưng trong 2
năm 1946-1947 họ thình lình bị các giới chức Đồng minh tập trung lại, giao
trả một cách tàn nhẫn không chút xót thương cho chính quyền Xô-viết.
Thật không ngờ điều bí mật vĩ đại về sự bội phản ghê gớm này được hai
chính phủ Anh, Mỹ bưng bít kín đến thế, nhất là ở một xã hội có truyền
thống ưa phanh phui những bí mật chính trị như ở Âu, Mỹ. Có thể nói đây
là một bí mật cuối, hay một trong những bí mật cuối cùng của Thế chiến II.
Tôi từng gặp một số dân “hồi cư” này trong các trại Cải tạo và không ngờ
chính phủ Anh, Mỹ có thể bưng bít tới ¼ thế kỷ để dân chúng Anh cũng
như Mỹ hoàn toàn mù tịt về hành động đầy non triệu con người vào chỗ
chết.
Mãi tới ngày 22 tháng 1 năm 1973 mới thấy hé mở tia sáng đầu tiên về bí
mật vĩ đại này trên tờ Sunday Oklahoman, do một bài của Julius Epstein.
Nơi đây tôi xin đánh liều thay mặt họ ghi nhận lòng biết ơn của một khói
người đa số đã tuyệt tích, sống sót hoạ may chỉ còn một ít người. Dù sao
cũng còn một tài liệu vặt vãnh được công bố lên bên cạnh cả núi tài liệu đã
chôn sâu, một bằng chứng về sự bó buộc hồi cư tập thể non một triệu người
