QUẦN ĐẢO NGỤC TÙ - Trang 227

nhưng vẫn là 16 giờ đáng sống đến độ giờ đây phải đợi xe buýt 16 phút tôi
thấy nhàm chán, phí thì giờ hơn nhiều. Chẳng có gì là biến cố đâu nhưng
đêm nào tôi cũng mừng thầm vì ngày vừa qua quá ngắn. Có vô đây mới
học được cung cách nhìn ngắm những chuyện vặt vãnh ở đời qua tấm kính
phóng đại.
Khó chịu nhất là 2 giờ đầu trong ngày, lúc nghe tiếng khó mở lách cách rồi
cửa mở bật. Luật lệ của Lubyanka dù chỉ để hô “đến giờ dậy rồi” cũng phải
mở cử cũng như cánh cửa xà lim nhà lao này không có “lỗ thông”.
Ở hầu hết các nhà giam cửa phòng đều mở một lỗ nho nhỏ, hạ cánh xuống
có thể làm bàn viết đỡ. Giám thị muốn nói gì hay đưa thức ăn, đưa giấy tờ
bắt ký cũng nhét qua những “lỗ thông” này.
Nghe hô “Đến giờ dậy” là phải ngồi bật dậy dọn giường và ngồi lù lù bất
động hoặc ngồi ngó bóng đèn. Dậy không để làm gì cả nhưng lối dựng dậy
đúng 6 giờ sáng của khám Lubyanka là một đại nạn: Đầu óc còn ngái ngủ,
thân xác mệt đừ mà xà lim lại oi bức chịu không nổi, nhất là vừa bị điều tra
viên “quay” suốt đêm. Thèm ngủ lắm mà bị dựng dậy mới đau khổ! Đừng
mong ngủ lén qua mặt sếp gác, dù dựa vào tường, chống tay lên bàn vờ
đánh cờ hay giả vờ mở cuốn sách đặt trên đầu gối. Lập tức sẽ có tiếng mở
khoá lách cách cảnh cáo. Sau đó cánh cửa xà lim có thể khe khẽ mở không
một tiếng động (nghề của bọn gác khám Lubyanka) để một gã cai sếp luồn
vô như một bóng ma, chộp cổ quả tang. Thằng ngủ lén hết chối cãi sẽ giật
bắn mình chịu phạt. Hoặc là cá nhân nó bị nhốt cát-xô hay cả xà lim bị phạt
oan ức: Tịch thu sách, cấm ra ngoài xả hơi. Hình phạt bao nhiêu thứ đã kê
sẵn danh sách, dán ngay trên vách. Muốn đọc dễ quá nhưng phải tinh mắt,
nếu cần mang kính là hỏng vì giờ này đâu đã được giữ kính. Giờ này còn là
giờ cấm, “nội bất xuất ngoại bất nhập”, không được phép mang ra mang vô
bất cứ cái gì, tuyệt đối cấm hó hé. Điều tra viên mệt mỏi suốt đêm còn lo
ngủ bù, giám thị thì mới sửa soạn dậy. Chỉ có các toán vertukhai – nghĩa
đen là chuyên viên mở khoá – thường xuyên đi kiểm soát, một phút một lần
vén tấm màn che ngó qua lỗ hổng không sai chạy.
Cũng trong khoảng 2 giờ đầu có một thủ tục quan trọng: gã gác khám ẽ mở
cửa vô ra lệnh “Đứng dậy. Giờ vệ sinh”. Chính hắn sẽ chỉ định thằng nào