có một cách nào liên lạc thông báo cho nhau biết tình hình nhà giam vậy
trong khi tin tức vẫn truyền đi đều đều vì nhốt quá nhiều người bắt buộc
phải đổi phòng hoài hoài và dân mới tới bao giờ cũng muốn có chuyện lạ
kể cho anh em cùng biết.
Do đó tụi tôi nằm lì ở xà lim lầu 4 mà không lại gì “chuyện nội bộ” khu nhà
hầm, khu lầu một, khu lầu hai, tối tăm dành nhốt phụ nữ, khu lầu 5 phụ (lầu
cao quá làm thêm gác xép lưng chừng được mà) và khu lầu 5 chót vót với
xà lim lớn nhất mang số chót 111. Chẳng hạn trước khi tôi vô, nhà văn
chuyên viết truyện nhi đồng Bondarin cũng nằm xà lim 67 sau khi nằm lầu
2 giữa khu phụ nữ cùng với một nhà báo Balan. Có thằng từng nằm chung
với Von Paulus, nghe nó kể lại đâu còn sót chuyện gì về ông Thống chế
Đức.
Sau giờ điểm danh kêu đi thẩm vấn là những thằng còn được ở lại xà lim có
quyền hưởng nguyên một ngày thong thả, không sợ “công tác nhà lao” lắm.
Chẳng hạn 15 ngày 1 lần mới phải thanh toán lũ rệp ở ghế bố bằng đèn xì.
(Đó là chuyện ngược đời: cây quẹt thì cấm, muốn mồi điếu thuốc phải năn
nỉ kín mấy ông gác khám nhưng đèn xì của nhà lao thì sẵn sàng để sử
dụng!). Hoặc một tuần lễ 1 lần phải ra ngoài hành lang hớt bớt mớ tóc, mớ
râu… chớ không phải được hớt tóc. Hoặc lau chùi, đánh bóng sàn xà lim,
hành lang. Nếu không thiếu ăn đến độ làm bất cứ việc gì cũng mau mệt
không ngờ thì công tác chùi sàn còn hứng thú là khác. Ít ra cũng có dịp
chuyển thân thể lau tới lau lui cho đỡ buồn.
Vào khoảng tháng Ba nhờ phải tiếp nhận thêm một dân mới mà cả 5 người
xà lim 67 chúng tôi được chuyển hết sang một xà lim vào hạng sang nhất
Lubyanka là xà lim số 53. (Cũng may mà Lubyanka không có lệ bắt tù ngủ
đất mà cũng không gắn thêm giường treo dựng lên vách!). Xà lim mới của
chúng tôi phải gọi là phòng hô-tên có hạng mới đúng: Nó là phòng ngủ mà
Công ty Bảo hiểm dành riêng cho quý khách nên trần nhà cao ngoài 5 mét
. Cứ giường 4 tầng xếp vô dám nhốt 100 mạng còn bảo đảm rộng rãi.
Cách cửa sổ khổng lồ, rộng mênh mông cao hơn đầu người, nhưng 4 phần
5 che lưới sắt đầy, bản lề thép đóng kỹ rõ ra là xà lim.
