QUẦN ĐẢO NGỤC TÙ - Trang 235

toàn bộ nhà lao Lubyanka để ấn định vị trí từng nơi, từng chỗ để sau này ra
ngoài đời có dịp đi dạo quanh công viên chơi có thể chỉ rõ từng nơi từng
chỗ một. Từ xà lim lên chuồng chim đường đi vòng vo lắm nhưng tôi có
cách tính riêng: khởi đi từ xà lim cứ rẽ tay mặt là cộng (+) 1 và rẽ tay trái là
trừ (-) 1. Dù có bị dẫn đi thật nhanh vấn đề không phải là ghi nhận đi vòng
vo như thế nào mà chỉ cần cộng, trừ cho đúng tổng số. Sau đó qua các cửa
sổ cầu thang, nếu nhìn thoáng thấy phần lưng của các pho tượng nữ thần
ngã người tựa bồn nước cao ở chính giữa công viên Lubyanka và nhớ cho
đích xác lúc nhìn thấy đếm tới số bao nhiêu thì lúc trở về xà lim làm lại con
toán sẽ biết ngay cửa sổ xà lim trông ra đâu.
Dĩ nhiên hứng gió phải chú tâm vào việc hít thở khí trời càng nhiều càng
tốt. Đi ngước nhìn trời còn là một dịp nhìn lên, vạch trước bước đường
tương lai không nhầm lẫn không sa đoạ. Lúc xếp hàng đối đi hứng gió cũng
là lúc thuận tiện nhất để ngỏ cho nhau những chuyện kín đáo nhất. Đang đi
cấm nói chụ thật nhưng thiếu gì cách nói không thể cấm được? Dù chuyện
tối mật cũng chẳng sợ bị chỉ điểm nghe hóng hoặc mi-crô bắt dính.
Giờ hứng gió tôi ưa đi cặp cùng Susi. Có những chuyện không nên nói
trong xà lim, phải đợi lúc này chắc ăn hơn. Mới đầu không quen nhưng dần
dà Susi kể cho tôi nghe nhiều chuyện, hé mở cho tôi cả một chân trời mới.
Từ nhỏ tôi chỉ lo học hỏi lịch sử Cách mạng Nga và không biết, không cần
đọc gì ngoài chủ nghĩa Mác-xít. Định mệnh đưa đẩy tôi gặp Susi, một mẫu
người khác hẳn. Hắn say sưa kể về xứ sở Estonia, tới tự do dân chủ.
Có bao giờ tôi để ý tới mảnh đất Estonia, tới tự do dân chủ trưởng giả! Giờ
tôi chăm chú nghe Susi nói về 20 năm sống giữa lòng đất Estonia, xứ sở
nhỏ bé của những con người có chí, cần cù nhẫn nại nếp sống trầm lặng,
chắc chắn. Còn bản Hiến pháp Estonia, đúc kết tinh hoa Âu Châu, còn
Quốc hội 100 ghế với sinh hoạt nghị trường.
Thật khó giải thích tại sao tôi chăm chú theo dõi chuyện Susi đến thế và
chịu lắm. Thảo nào hắn từng nhận định tôi là mẫu người kỳ lạ nửa Mác-xít,
nửa dân chủ. Hồi đó bên trong con người tôi quả là một xáo trộn thiệt!). Tôi
thấy thương cho mảnh đất Estonia nhỏ bé từ bao đời mắc kẹt trong thế trên
đe dưới búa, hết Teuton đến Slav. Hết nạn Đông đến nạn Tây, hết hoạ này