đang bị mật vụ bắt. Phải nói lên họ là những kẻ bịp bợm đánh lừa nhân dân.
Họ chỉ cần có người tố cáo – dù tố cáo bậy là bắt bớ bừa bãi. Đáng lẽ phải
la lớn lên rằng cả triệu người đang bị đàn áp đến phải câm nín. Phải chi mỗi
ngày có vài vụ la lên như vậy biết đâu đồng bào chẳng rục rịch, có phản
ứng. Biết đâu chừng vì thế mật vụ không bắt người quá dễ dàng.
Như năm 1927, hồi dân Nga chưa đến nỗi ù lì để cho người ta bắt ngoan
ngoãn như vậy… có một thiếu phụ bị hai nhân viên Cheka chặn bắt giữa
ban ngày ở công viên Serpukhov. Thay vì nín lặng để chúng lôi đi, bà ta
nhất định níu cứng lấy cột đèn, la lối om sòm. Bà con thấy lạ bèn bu lại coi.
Nếu có một người đàn bà dám chống cự lại Cheka như thế thì cũng có
những người dám đứng lại coi… chớ đâu phải ai ai thấy vậy cũng bỏ đi cho
xong chuyện.
Thấy nhiều người xúm lại coi, dĩ nhiên hai ông Cheka đâm quê. Nghề mật
vụ đâu cho phép bắt người lộ liễu vậy nên cả hai ông cùng đỏ mặt nhảy lên
xe giông đi gấp!
(Lẽ ra thoát nạn lần ấy thì bà ta phải chạy ra ga đáp chuyến xe lửa sớm nhất
bỏ trốn tức thì. Đằng này bà ta lại mò về nhà ở qua đêm cho nên ngay trong
đêm đó lại bị họ cử người đến tận nhà bắt về Lubyanka!).
Nói chung, chỉ vì chịu để cho mật vụ bắt một cách ngoan ngoãn vậy, không
nói không rằng nên mới có cảnh đao phủ thủ dẫn nạn nhân đi mà ai nấy cứ
tưởng đâu bạn bè, bồ bịch nắm tay nhau đi dạo chơi.
Chính tôi cũng có nhiều trường hợp la lớn lên lắm chứ.
Sau này, những ngày nằm trong Gulag chúng tôi mới có nhiều dịp suy nghĩ,
đặt câu hỏi về vấn đề chống đối. Giả thử hồi đó cứ liều chống lại thì sự tình
sẽ khác hẳn. Đêm đêm trước khi đi bắt người bọn mật vụ chắc chắn sẽ phải
từ giã vợ con… vì chắc gì còn sống mà trở về. Giữa dịch bắt người cao độ,
tổng số dân Lêningrad bị bắt đâu dưới 1 phần 4 dân số. Giả thử đằng nào
cũng bị bắt, cũng tàn đời… tại sao không thể chống lại, thay vì trốn chui
trốn nhủi trong nhà, sợ từng tiếng gõ cửa, từng bước chân lên thang? Chỉ
cần cỡ năm, sáu người võ trang gậy gộc, dao búa phục kích sẵn dưới nhà.
Biết giờ nào họ sẽ tới và họ ác ôn, tàn nhẫn như thế nào rồi mà. Tại sao
không sẵn sàng chống lại? Tại sao không bảo nhau “thịt” gã cán bộ ngồi