đợi ngoài xe cùng tài xế, hay đập phá xe, chọc thủng vỏ xe? Cơ quan chắc
chắn sẽ thiếu người thiếu xe, do đó bộ máy bắt người ắt phải khựng lại
phần nào chớ.
Chao ôi, toàn những giả thử, phải chi! Xét ra chúng tôi chẳng tha thiết tự
do mà cũng mù tịt tình hình. Sau đợt ra sức vùng lên năm 1917 chúng tôi
đã đuối hơi và sau này chấp nhận đầu hàng quá dễ, quá ngoan.
Arthur Ransome đã ghi nhận một phiên đại hội công nhân ở Yaroslavl năm
1921, thảo luận những yêu sách của giới lao động, có đại biểu trung ương
Đảng từ Mạc Tư Khoa xuống dự. Đại diện công nhân Yarin lên tiếng cảnh
cáo phải quan niệm Nghiệp đoàn như một võ khí tự vệ của anh em lao động
và nhưng quyền lợi của anh em tranh đấu mãi mới có thì không.
Như lần được hộ tống từ mặt trận miền Tây về Mạc Tư Khoa đó. Đúng là
ngày thứ 11 mất tự do mà thực ra tôi vẫn thong thả vì 3 ông Sersh làm
thành Tổ hộ tống đặc biệt thay vì canh chừng tôi còn phải lo trông nom tới
bốn chiếc va ly đồ sộ, kềnh càng nên rút cực họ phải nhờ lại tôi coi sóc
giùm! Áp giải tù thì dĩ nhiên phải vô trang sẵn sàng nhưng quả thực mấy
khẩu súng chỉ làm họ vướng bận thêm… chỉ vì bốn chiếc va ly chật cứng
những “chiến phẩm” mà họ và mấy sếp Phản gián đã kiếm chác, vơ vét
được ở mặt trận miền Tây. Muốn mang về trót lọt để làm quà cho gia đình
thì phải có công tác hộ tống đặc biệt chứ.
Phần tôi chỉ nhẹ nhàng có mỗi một va ly mà chẳng muốn xách theo chút
nào. Toàn những giấy tờ nhật ký, bản thảo nghĩa là tang vật buộc tội mình
sau này không!
Cả tổ hộ tống 3 ông có ông nào biết đường Mạc Tư Khoa đâu. Lại đến tôi
phải làm hướng dẫn viên chỉ đường cho họ áp tải chính mình về Lubyanka,
từ nhà ga miền Tây đi đường nào gần nhất. Trại giam trung ương của mật
vụ nằm chỗ nào họ đâu biết… còn tôi thì cứ tưởng đấy là trụ sở Bộ Ngoại
giao!
Trước đó ít hôm tôi đã nằm một ngày ở trại giam cục Phản gián Quân đoàn
và sau đó còn ba ngày ở Sở Phản gián mặt trận miền Tây. Chỉ ngần ấy thời
gian cũng đủ để mấy bạn tù chỉ giáo cho những mánh lới, thủ đoạn của bọn
điều tra viên chuyên nghề nộ nạt, đánh đấm. Theo lời mấy ông bạn tù thì đã