xó nhà cũng tù. Thà là được đi đây đó, mắt thấy tai nghe rồi ôm hận 10 năm
cũng cam! Trách nào trong tù mùa xuân năm ấy chỉ có đám 58/10 là phấn
khởi. “Nếu có thả thì cố nhiên bọn này phải ra trước!”.
Năm đó đặc biệt chỉ có một đám người không ân hận, không “biết thế này
thì”. Họ làm gì họ biết nên biết không cầu mong gì nhà nước tha thứ hay
đại xá. Đó là những người cầm súng theo Vlasov…
[1]
Quy ước The Hague năm 1905 về tù binh chỉ được Nga công nhận năm
1955. Theo Melgunov thì Nga không chịu gởi thực phẩm, thuốc men cho tù
binh ở Đức và còn muốn cho lính tác chiến là trại tù binh Nga bị đối xử tàn
tệ hơn các trại tù binh Đồng minh nhiều chỉ để giới hạn bớt những vụ đào
ngũ. Họ sợ lính tự ý ra hàng để được ở trại tù binh.
[2]
Điều tra viên Cơ quan không bao giờ chấp nhận sự giải thích này, không
tin bọn “điệp viên nhảy dù” lãnh công tác để khỏi phải bắn lại đồng đội.
Những điêp viên bất đắc dĩ dù công tác để khỏi chết cũng bị và bị nặng
nhất vì điều 58 khoản 6 mà cộng thêm tội phá hoại có dự mưu là đương
nhiên khổ sai chung thân.
[3]
Chú thích của người dịch: Trận Ardennes là một trong những trận áp chót
của Thế chiến II. Để ngăn cản quân Anh – Mỹ tiến ào vào lãnh thổ. Đức đã
gom quân mở mặt trận Ardennes (Đông Nam nước Pháp) phản công xuyên
qua phògn tuyến Anh – Mỹ làm tướng lãnh Anh – Mỹ bàng hoàng, tiến
quân chận hẳn lại.
[4]
Nhờ thời gian lái xe riêng cho “Ông Địa” Shcherbakov, Tổng Giám đốc
Thông tin (Informburo) Viktor không lạ gì những tật xấu, hách dịch của
“ông cán bộ” cao cấp này. Vì quá thừa mỡ đi lại nặng nhọc, phục phịch nên
ông Tổng Giám đốc không muốn thấy ai trước mắt những lúc đến Sở về
Sở. Nhân viên phải lánh đi hết cũng như luôn luôn bị cảnh cáo vì làm
biếng, dám để tấm thảm trong văn phòng bám bụi ở góc. Ông Tổgn Giám
đốc sợ bụng bự quá nên phải tập cúi thấp đầu, tay đụng sàn nên tiện thể lật
góc thảm lên coi.
