lại sự kiện lưu lại về sau?
Phải công nhận đợt sóng 1937 đã càn quét và đẩy vào Gulag nhiều nhân vật
lớn, có thành tích hoạt động Đảng, đúng là những thành phần trí thức mà
chung quanh họ thiếu gì những kẻ mang thương tật nên được ở lại, mà
trong số đó những người sẵn viết trong tay đâu phải ít? Họ biết viết mà.
Bây giờ thì ai cũng nhớ hết! Ai cũng viết hăng, nói dữ hết: “Ôi, cái năm
một ngàn chín trăm ba mươi bảy! Đúng là cả một dòng Volga mới chở hết
nỗi đau khổ.”
Nhưng trước mặt một người dân Tatar ở bán đảo Crimea, một thổ dân
Kalmyk
hay Chechen
thử gợi 1937 coi. Họ sẽ nhún vai, có coi ra gì!
Cũng như đối với dân Lêningrad năm 1937 cũng chẳng là cái gì vì năm
1935 họ đã từng bị quá nặng, bị trước mà.
Nhất là đối với những sắc dân ở bờ biển Baltique thì sau đợt 1937-1938 họ
lại còn phải lãnh thêm đợt thứ nhì: sợ rằng đợt 1948-1949 còn đau khổ hơn
quá nhiều kìa!
Như quý bạn thấy tôi đã lỡ ví von 3 đợt bắt người lớn nhất với tên 3 con
sông lớn. Sông Oh, sông Yenisei và sông Volga. Bạn nào quá kỹ môn địa lý
trách tôi sao bỏ qua sông ấy sông nọ hoặc tính toán chi li sao không đặt tên
thêm cho vài đợt tù đày nữa thì xin trả lời rằng nếu đủ giấy tôi làm liền chớ.
Chỉ sợ nước Nga không này thiếu sông chớ những lớp đày ải thì quá nhiều!
Xứ sở này đã có luật: Cơ quan nào hết xài là phải biến, phải gạch bỏ. Do
đó, nếu những cơ quan an ninh (mà bọn nhân viên khoái gọi tắt là Cơ quan
và dĩ nhiên họ kính nể, đề cao hơn bất cứ một thứ gì trên cõi đời này) đã
không bị khai tử, dù chỉ khai tử một ngành trực thuộc con con mà trái lại
còn mọc thêm nhiều ngành mới mạnh hơn, mạnh nữa thì phải hiểu ngay là
Cơ quan hoạt động, phục vụ thường xuyên chắc!
Thông lệ thì hệ thống ống cống nhịp nhàng làm công tác “tiếp tế” tù, dù
nhịp dộ dẫn nhập cũng có lúc trồi lúc sụt nhưng có điều chắc chắn là chẳng
bao giờ khô cạn. Có bao giờ những thằng tù không đổ máu, nhỏ mồ hôi và
vãi nước đái ra cho ống cống mãi luân lưu.
Xưa nay những dòng tù cứ triền miên đổ vào hệ thống ống cống có bao giờ
