QUẦN ĐẢO NGỤC TÙ - Trang 531

này có kỹ nghệ chế biến len và len nhân tạo. Tù đi làm các xưởng may, dệt
vớ, đan dép.
Mùa hè 1945 giữa lúc chen chúc đông nhất, khám Krasnaya Presnya cho tù
xung phong xin ra ngoài công tác. Thiếu gì đứa tình nguyện xin đi. Ít nhất
còn được ra ngoài cho khoảng khoát suốt ngày, được đi cầu tự do, sạch sẽ,
không ai hối thúc (có vô tù mới biết điều này quý giá chừng nào!). Lại còn
được phơi nắng (nắng tháng 8, nắng Postdam, nắng Hiroshima!). Được
nghe ong bay lượn vo ve và đêm về xà lim và xà lim còn được mẩu bánh
mì cỡ 100 gam phụ trội!
Chao ôi, được nuốt mẩu bánh mì của nhà tù cũng khổ trần ai! Nếu không vì
được thở hít không khí tự do chắc chẳng thằng nào xung phong đi công tác
vớt gỗ xúc ở bờ sông Mạc Tư Khoa. Suốt ngày hết dỡ bè gỗ chất lên bờ,
lăn gỗ từ đống này xếp sang đống kia đâu phải nhàn nhã. Những xúc gỗ
khổng lồ.
Chính nhờ công tác vớt bè gỗ, đánh đống gỗ mà tôi có dịp “đánh giá” lại
con người thực của mình, con người trẻ dại, nông nổi, mỗi lần đụng chạm
thực tế là lòi đuôi hèn hạ, nhục nhã! Chẳng là công tác ra bờ sông vớt gỗ
đòi hỏi một số đông tù, chia từng toán, cắt việc ra làm hùng hục vất vả suốt
ngày. Dĩ nhiên khu bờ sông được quây kín, có lính trên chòi canh gắt không
thua nhà tù. Công tác vớt gỗ đâu có tính cách dài hạn? Khám Krasnaya
Presnya là khám tiếp nhận, khám tạm, tù nằm chờ đi quần đảo chớ có lệnh
nào cho phép tụi tôi ở lại đây vớt gỗ khỏi phải đi đày.
Khám tạm, công tác tạm, tụi tôi đứa nào cũng biết vậy. Nhưng dù là tạm
thời, làm một vài ngày tù vẫn phải chia thành toán. Chia toán là phải có
toán trưởng. Dĩ nhiên được cử làm toán trưởng bao giờ chẳng sung sướng
hơn? Đỡ phải lam lũ, mệt nhọc, lại có quyền chỉ huy, chia công tác, kiểm
soát những thằng khác. Làm trưởng toán sung sướng nhiều chớ. Nếu không
bữa đầu tiên cắt cử công việc, gã cặp rằng cầm danh sách tù đi làm, đưa
mắt nhìn tụi tôi có ý tìm mấy thằng trưởng toán, tôi đã chẳng hồi hộp nghe
tim mình nhảy thình thịch thiếu điều muốn nhảy bổ ra: “Tôi đây ông. Chọn
tôi đi. Chọn tôi đi.”
Cặp rằng đâu có chọn tôi. Nhưng tại sao tôi ham “chức vụ” trưởng toán ghê