Alexandre Soljenitsyne
Quần đảo ngục tù
Phần II - Đến đi, đi đến
Quanh co quần đảo
Trong cuộc đời tù đày có hình thức di chuyển nào phóng khoáng cho bằng
được đi riêng rẽ, có hộ tống đặc biệt? Nhiều thằng Zek từng đi đảo hay đính
chính từ đảo này sang đảo khác gần như du khách đi tự do, nhưng dù sao
vẫn tối thiểu số. Riêng phần tôi trước sau được 3 lần hộ tống đặc biệt.
Phải là giới chức cao cấp mới có quyền chỉ định một vụ hộ tống đặc biệt.
Xin đừng lầm với lệnh trưng tập đặc biệt. Đi trưng tập vẫn phải sinh hoạt
chung một xe với đám đông, chịu chung luật đính chính như mọi người.
Đến nơi mới được tách riêng để đãi ngộ đặc biệt, trong lúc di chuyển vẫn
có thể gặp nhiều chuyện.
Thí dụ như kỹ sư Ans Bernsthein đang nằm trong một trại Cải tạo mạn Bắc
bị trưng tập đặc biệt xuống miền Nam sông Volga gia nhập phái đoàn Canh
nông. Đi dọc đường cũng phải nghiến răng chịu đựng mọi sự hành hạ cực
khổ, lính hộ tống chửi mắng đánh đập, chó bẹc-giê táp như ai! Xuống ga
xép Zenzevatka bỗng có một ông giám thị ra đón, không xách súng mà còn
tiếp đón lịch sự. Hắn vừa che miệng ngáp vừa nói:
“Bây giờ tối rồi. Khuya nay ông ở tạm nhà tôi. Ông có thể đi dạo chơi
quanh quanh ngoài phố sáng mai tôi sẽ đưa vô Trại.”
Chao ôi, “ông có thể đi dạo chơi quanh quanh ngoài phố”. Còn gì sung
sướng, bất ngờ bằng! Lãnh án đi đày 10 năm, cuộc đời kể như bỏ, suốt
ngày chen chúc như chó trong toa xe tù Stolypin, sáng mai sẽ lại nhập Trại,
ai dám ước ao đi dạo chơi quanh quanh? Ans Bernsthein hồi hộp bước ra
ngoài mảnh vườn nho nhỏ xếp ga, lắng nghe đàn gà về chuồng kêu ríu rít,
đứng ngó mấy bà bạn hàng nhà quê thu dọn những hũ bơ, những trái dưa
còn ế mang về nhà. Hắn ngơ ngẩn thử cất bước coi sao, một bước, hai
bước, ba bước, Hắn bước đi tới bước thứ 5 mới dám tin là không bị lính
gác kêu giật ngược: “Ê thường kia, đứng lại!”. Mừng mừng tủi tủi Ans
Bernsthein đưa tay sờ từng nhánh xương rồng ngoài hàng rào.
Đi hộ tống đặc biệt là đặc biệt ngay từ đầu. Khỏi đi toa Stolypin, khỏi bẻ
