chuyên môn” trên tấm thẻ kiểm tra hồi đó không ngờ có ép phê thế đấy!
Chỉ vì nó hay nhờ có nó mà tôi có mặt được ở xà lim 75 này, với danh
nghĩa ghê gớm của một , nhà bác học nguyên tử!
Thôi thì đã lỡ “đi lạc” vào lãnh vực khoa học nguyên tử tôi đành phải sắm
vai trò, bác học Vật lý chớ sao? Nếu Hiệp hội Khoa học Kỹ thuật xà lim 75
đã hạ cối mời đăng đàn thuyết trình một đề tài nằm trong phạm vi chuyên
môn của mình là Vật lý nguyên tử thì tôi đành thuyết trình chớ sao? Nhưng
tôi sẽ thuyết cái gì? Chủ đề nào?
Lúng túng một lúc cũng phải có chủ đề thiệt. Chẳng là mới đây hồi còn
nằm Trại, tình cờ tôi vớ được một tập sách nho nhỏ không hiểu từ đâu lọt
vô. Tôi giữ lấy đọc trong hai đêm liền Bản Phúc trình Smyth, tài liệu chính
thức của Bộ Quốc phòng Mỹ, phổ biến về trái bom nguyên tử đầu tiên.
Hình như tập tài liệu mới được công bố vào mùa Xuân 1946. Đối với các
hội viên của Hiệp hội thì đây nhất định phải là một đề tài mới, chưa ai được
coi. Mang ra làm chủ đề thuyết trình để ra mắt anh em thì tuyệt vời!
Quả nhiên về sau cử phát bánh mì sáng hôm đó, toàn thể hội viên (cỡ 10
mạng chứ mấy) hân hoan nhóm họp ở dưới khung cửa sổ bên trái xà lim 75
để nghe tôi “thuyết” chủ đề nòng cốt: Về trái bom A thứ nhất. Khỏi nói là
tôi được chấp nhận làm hội viên thực thụ tức thì! Phúc trình Smyth dù sao
tôi cũng còn nhớ và lỡ có quên ít chi tiết và chỉ hiểu lõm bõm một số chi
tiết khác cũng chẳng sao. Đã có “đồng nghiệp” Timofeyev Ressovsky –
nhân danh Chủ tịch Hiệp hội – đứng bên sẵn sàng bổ túc. Cũng nên ghi
nhận là ông Chủ tịch đã nằm khám một năm và hoàn toàn mù tịt về bom
nguyên tử. Vả lại tôi còn một vỏ bao thuốc lá và giấu được một mẩu viết
chì. Tôi cứ việc thuyết, “đồng nghiệp” Nikolai Vladimirovich sẵn sàng
dùng chúng thay bảng để rẽ ra 5, 7 cái đồ hình đồ biểu, để nối lời tôi giải
thích tận đường những chi tiết kỹ thuật cần bổ túc. Phải nói là Nicolai đã
trình bày và thuyết minh cụ thể và rành rẽ với một niềm tự tin, như chính
hắn là một trong nhóm bác học Vật lý đã đẻ ra trái bom Alamos vậy!
*
“Chủ tịch” Timofeyev Ressovsky là một mẫu người đặc biệt. Ngành
