lớn của Mỹ. Những quỹ hưu trí khác của những người tự trả lương cho
mình hay của những nhân viên làm việc tại các công ty không có chương
trình lương hưu chính thức tự đặt ra cho mình - sở hữu từ 5% đến 10% vốn
cổ phần của nước Mỹ, một số khác còn cao hơn. Thông qua các quỹ hưu trí
của mình, nhân viên sở hữu từ 1/3 đến 2/5 vốn cổ phần của ngành công
nghiệp Mỹ. Những quỹ hưu trí này là khiến nhân viên là những người sở
hữu lớn - thứ duy nhất phù hợp với định nghĩa “nhà tư bản” của chủ nghĩa
Marx.
Ở một số nơi khác, điều này có thể được thể chế hóa khác đi một chút.
Điển hình là trường hợp Nhật Bản.
Mục tiêu “làm việc trọn đời” ở Nhật có nghĩa là các doanh nghiệp Nhật
Bản hoạt động vì lợi ích của người lao động. Quyền lợi của người lao động
được đặt lên hàng đầu, cao hơn bất cứ thứ gì khác. Điều này gần đúng với
khái niệm chính thống ban đầu về “tài sản”, người Nhật chỉ từ bỏ quyền lợi
“làm việc trọn đời” trong trường hợp doanh nghiệp phá sản hoặc không đủ
khả năng trả nợ, quy định tương tự cũng đặt ra giới hạn đối với quyền sở
hữu trí tuệ. Sở hữu vốn cổ phần tại Nhật Bản là biểu tượng cho mối quan hệ
giữa khách hàng và nhà cung cấp chứ không phải là “tài sản” theo nghĩa
thông thường. Về bản chất, vốn không phải là thứ có được thông qua cổ
phần thông thường mà thông qua các khoản vay ngân hàng, vì thế nó được
coi là các khoản nợ. Nhưng các công ty thép cung cấp cho các nhà máy sản
xuất ô tô sẽ sở hữu 8% cổ phần của nhà máy sản xuất ô tô, và nhà máy đó
sẽ sở hữu 5% cổ phần của công ty thép. Hoặc nhà máy sản xuất ô tô, không
sở hữu một phần cổ phiếu nào của công ty thép, sẽ bảo đảm cho các khoản
vay ngân hàng trong vốn đầu tư của nhà cung cấp. Tại các công ty lớn của
Nhật việc sở hữu cổ phần chéo giữa khách hàng và nhà cung cấp sẽ chiếm
tới một nửa số vốn cổ phần, và còn nhiều hơn đối với những công ty nhỏ
hơn có các khoản nợ ngân hàng. Rõ ràng, người sở hữu những cổ phần này
không quan tâm đến tiền lãi cổ phần, họ quan tâm đến việc đặt mua thép
mà các nhà máy chế tạo ô tô này đưa ra đối với họ. Cuối cùng “sở hữu” ở
