23
LÀM THẾ NÀO ĐỂ TRÁNH NHỮNG KẺ XU NỊNH
T
ôi không muốn bỏ sót một phần quan trọng của chủ đề này, bởi vì nó
nguy hiểm mà bậc quân vương thì lại khó tránh khỏi, trừ khi ngài rất khôn
ngoan và sáng suốt. Đó là những kẻ xu nịnh, đầy rẫy ở chốn triều đình, bởi
vì các ngài tự mãn về những việc mình làm, và mức độ nào đó bị chúng
đánh lừa, đến nỗi khó tránh khỏi những kẻ tai hại này, và nếu muốn bảo vệ
bản thân thì các ngài lại gặp phải nguy cơ bị coi thường. Bởi vì không có
cách nào khác để bảo vệ mình trước những kẻ xu nịnh ngoại trừ việc làm
cho họ hiểu rằng nói sự thật với ngài không hề làm cho ngài bị tổn thương;
hơn nữa, khi mọi người nói sự thật với ngài thì ngài không hề giảm sự tôn
trọng dành cho họ.
Bởi vậy, bậc quân vương khôn ngoan nên theo một cách thứ ba là chọn
ra những kẻ khôn ngoan trong nước, và cho riêng họ quyền tự do nói thật
với ngài, và chỉ nói về những chuyện mà ngài yêu cầu, không được nói về
chuyện khác; nhưng ngài nên hỏi họ về tất cả mọi thứ và lắng nghe ý kiến
của họ, để cuối cùng rút ra kết luận của mình. Với các quân sư này, riêng rẽ
hay tập thể, ngài nên thể hiện sao cho mỗi người trong họ hiểu rằng càng
phát biểu thoải mái thì họ càng được được trọng dụng; ngoài những kẻ này,
ngài không nên nghe theo ai khác, mà hãy kiên định với vấn đề đang theo
đuổi và vững vàng trong các quyết định của chính mình. Nếu làm ngược
lại, quân vương hoặc sẽ bị những kẻ xu nịnh lật đổ, hoặc thay đổi ý kiến
quá thường xuyên dẫn đến bị coi thường.
Tôi muốn viện dẫn một ví dụ đương thời về vấn đề này. Cha Luca
,
cận thần của Maximilian, Hoàng đế hiện thời, nói về hoàng đế của mình
