luận điểm này, người ta dễ hình dung về những kẻ cai trị quyền năng và
điên rồ theo đuổi những mục tiêu phi đạo đức bằng những phương cách còn
vô đạo đức hơn, nhưng Machiavelli không bao giờ nói đến sự biện minh.
Ông chỉ tuyên bố, trong hành động của con người, nhất là của bậc quân
vương thì không bao giờ có một người phán xử công bằng. Bởi vậy, chỉ có
kết quả cuối cùng là đáng quan tâm.
Nhưng Machiavelli tinh tế hơn người ta tưởng. Ông không bao giờ ảo
tưởng rằng sẽ có hành động chính trị nào đó không thể bị phán xét và ông
chỉ rõ rằng, ông nhận thức được những đòi hỏi về đạo đức truyền thống.
Ông lên án những chính khách chỉ biết theo đuổi quyền lực, những kẻ giết
đồng loại, phản bội bạn bè, những kẻ không biết đến lòng trung thành, sự
dung thứ và lòng sùng đạo. “Bằng những phương cách này”, ông tuyên bố,
“người ta có thể đạt được quyền lực chứ không thể có vinh quang”. Quyền
lực không đem lại vinh quang và cũng không đồng nhất với lẽ phải. Mục
đích hướng tới là yếu tố để phân biệt những quân vương chỉ có quyền lực
với những quân vương xứng đáng được ngợi ca.
Mục đích duy nhất thể hiện trong các tác phẩm của Machiavelli, kể cả
cuốn Quân vương, là tạo dựng một thể chế chính trị ổn định và vững mạnh
có thể biện hộ cho những hành động bị coi là ngang ngược và phi đạo đức
theo các chuẩn mực truyền thống của đạo Cơ Đốc. Vương quốc phải được
lãnh đạo bởi vị quân vương nào biết tự bảo vệ bằng quân đội gồm những
công dân tự do và biết giành lấy quyền lực từ sự mến phục của thần dân.
Đứng trước hoàn cảnh đất nước Italia bị các lực lượng ngoại bang xâm
lược, giày xéo và cơ hội lịch sử hiếm hoi để dòng họ Medici thực hiện công
cuộc thống nhất Italia, mặc dù là một người ủng hộ chế độ cộng hòa và
đồng thời là một người yêu nước nồng nàn, Machiavelli đã chấp nhận đánh
đổi một chế độ cộng hòa yếu ớt bị ngoại xâm đe dọa sự độc lập của đất
nước và sự ổn định nội bộ trong nước. Chính vì vậy, trong tác phẩm Quân
vương, Machiavelli đã đưa ra những thủ đoạn chính trị để giúp thống nhất
và ổn định một đất nước bị chia cắt và đang trong tình trạng hỗn loạn.
