3
CÁC CÔNG QUỐC HỖN HỢP
T
uy nhiên khó khăn lại xuất hiện trong các công quốc mới. Và trước
tiên, nếu công quốc này không phải là hoàn toàn mới mà là một phần của
một quốc gia, có thể gọi là hỗn hợp, thì sự thay đổi chủ yếu xuất hiện từ
những khó khăn kinh điển mà mọi quốc gia mới đều có; dân chúng sẵn
sàng thay đổi kẻ cai trị, hy vọng làm cho điều kiện của họ tốt lên và niềm
hy vọng đó khiến họ lật đổ kẻ cai trị: thế nên họ sẽ thấy mình bị lừa, vì cuối
cùng, qua trải nghiệm thực tế, họ nhận ra rằng họ vừa đi từ cái xấu này
sang điều tồi tệ khác. Chuyện này cũng đưa đến một điều tất yếu vừa tự
nhiên vừa dễ gặp khác, đó là nó luôn luôn khiến cho vị tân vương phải trấn
áp những kẻ vừa thần phục ngài bằng bộ máy hành chính quan liêu và
những biện pháp cứng rắn vô độ, những thứ mà ngài buộc phải áp đặt lên
vùng đất mới thôn tính được.
Trong tình thế như vậy thì quân vương sẽ có kẻ thù là tất cả những người
đã bị ngài làm tổn thương khi chiếm công quốc đó, ngài cũng không thể giữ
được những người bạn đã đưa ngài đến vùng đất ấy bởi vì không thể làm
hài lòng họ theo cách mà họ muốn, và cũng không thể dùng các biện pháp
mạnh
để chống lại họ, vì cảm thấy gắn bó với họ. Như vậy, cho dù quân
vương rất mạnh về binh lực nhưng một khi đã đi vào một lãnh thổ mới ngài
luôn luôn cần đến thiện chí của người dân địa phương.
Chính vì những lý do này mà vua Louis XII của nước Pháp
chóng chiếm được Milan và cũng đánh mất nó rất nhanh; chỉ một mình các
đạo quân của Lodovico
cũng đã đủ để đánh bại ngài ngay từ đầu; bởi vì
chính những người dân đã từng mở cổng thành cho ngài, cảm thấy bị lừa
