10
CÁCH ĐÁNH GIÁ SỨC MẠNH CỦA CÁC VƯƠNG QUỐC
X
ét thấy cần thiết phải xem xét một điểm khác khi đánh giá đặc điểm
của các công quốc này: đó là, liệu quân vương có đủ sức mạnh để, khi cần,
có thể tự giúp bản thân với nguồn lực của chính mình, hay ngài luôn cần sự
trợ giúp của người khác. Và để làm rõ điểm này, tôi coi những người có thể
tự giúp bản thân bằng nguồn lực của chính mình là những người có thể,
hoặc là với rất nhiều người hoặc rất nhiều tiền, tuyển mộ đủ quân đội để
tham chiến chống lại bất cứ kẻ nào tấn công họ; và tôi coi những người
luôn cần đến sự trợ giúp của người khác là những người không dám ra mặt
chống lại kẻ thù trên chiến trường, mà bị bắt buộc bảo vệ bản thân bằng
cách ẩn náu phía sau thành lũy. Trường hợp thứ nhất đã được bàn tới
,
nhưng sẽ được nhắc lại khi có dịp. Trong trường hợp thứ hai thì người ta
không có gì để nói, trừ chuyện động viên các quân vương đó tích trữ và
củng cố thành lũy, và không phải bận tâm đến chuyện chiến đấu bảo vệ đất
nước. Và ai củng cố vững chắc thành lũy của mình, coi sóc những mối bận
tâm của dân chúng theo cách đã nói ở trên, và xin được nhắc đi nhắc lại
thì sẽ không bao giờ bị tấn công mà không biết trước, bởi vì người ta luôn
tấn công những nơi mà khó khăn đã lộ rõ, và sẽ không dễ dàng gì khi tấn
công một kẻ đã củng cố vững chắc thành lũy của họ, và lại không bị dân
chúng ở đó căm ghét.
Các thị quốc ở Đức hoàn toàn tự do và có rất ít đất đai xung quanh, và họ
tuân lệnh hoàng đế khi họ thấy thỏa mãn; họ chẳng sợ cả hoàng đế lẫn
những thế lực lân bang bởi họ củng cố thành lũy đến mức làm cho bất cứ ai
cũng thấy rằng đánh chiếm họ bằng cách tấn công sẽ rất mệt mỏi và khó
