Niccolò Machiavelli
Quân Vương (2)
Dich thuật: Vũ Mạnh Hồng & Nguyễn Hiền Chi
Chương 23
LÀM THẾ NÀO ĐỂ TRÁNH NHỮNG KẺ XU NỊNH
Tôi không muốn bỏ sót một vấn đề quan trọng, và một sai lầm mà các quân
vương nếu không thật sự khôn ngoan và sáng suốt thì khó có thể tránh khỏi.
Đó là nơi triều đình đầy rẫy những kẻ xu nịnh. Con người thường chỉ quan
tâm đến bản thân, tự phỉnh nịnh mình nên khó tránh khỏi căn bệnh đó. Và
mong muốn tự vệ thoát khỏi căn bệnh này có thể khiến họ bị khinh thường.
Bởi vì không có cách nào khác để tránh những lời xu nịnh ngoài cách bày
tỏ cho mọi người hiểu rằng nói cho ngài sự thật không phải là xúc phạm
ngài. Thế nhưng khi một người nào dám nói với ngài sự thật thì ngài sẽ
đánh mất sự tôn kính của họ đối với ngài.
Bởi vậy, bậc quân vương khôn ngoan nên chọn một cách thứ ba,
chọn những người khôn ngoan đảm nhiệm việc đó. Chỉ trao cho những
người này quyền được nói sự thật với ông và chỉ về những vấn đề ông yêu
cầu chứ không về bất kỳ vấn đề nào khác. Nhưng nên hỏi họ về mọi thứ và
lắng nghe quan điểm của họ để sau đó, ông có thể tự mình quyết định theo
cách riêng. Đối với những lời khuyên này và đối với mỗi quân sư, quân
vương phải hành động sao cho tất cả họ hiểu rằng họ càng trình bày một
cách thoải mái bao nhiêu, họ càng được ông tán thưởng bấy nhiêu.
Ngoài ra, ông phải kiên quyết không nghe bất kỳ ai khác, phải tuân
thủ chính sách đã đề ra và vững vàng trong các quyết định. Nếu không
hành xử như vậy, quân vương sẽ trở thành con mồi của những kẻ xu nịnh
hoặc thành kẻ “đẽo cày giữa đường”, và như thế, lòng kính trọng của mọi
người đối với ông sẽ không còn nữa.
Tôi muốn đưa ra một ví dụ thời nay. Cha Luca89 [89 Cha Luca:
