Niccolò Machiavelli
Quân Vương (2)
Dich thuật: Vũ Mạnh Hồng & Nguyễn Hiền Chi
Chương 7
CÁC VƯƠNG QUỐC GIÀNH ĐƯỢC BẰNG BINH LỰC
CỦA NGƯỜI KHÁC VÀ VẬN MAY CỦA BẢN THÂN
Những người chỉ nhờ vận may mà trở thành bậc đế vương hầu như không
phải nỗ lực gì để lên được ngôi báu. Nhưng để bảo vệ được địa vị của
mình, thì họ phải khó nhọc gấp nhiều lần. Những người này lên được ngôi
cao như diều gặp gió, nhưng khi đã ở trên địa vị cao quý đó, những khó
khăn mới bắt đầu nảy sinh. Họ được ban tặng vương quốc vì họ có tiền
hoặc được các vị quân vương hùng mạnh ân sủng. Điều này xảy ra khá
nhiều ở Hy Lạp, nơi vua Darius dựng lên các tiểu vương ở các thành bang
Ionia và Hellespont nhằm duy trì sự an toàn cũng như uy danh của mình.
Hoặc tương tự như những trường hợp trở thành vua từ địa vị thường dân
bằng cách mua chuộc binh sĩ.
Những quân vương như vậy lệ thuộc hoàn toàn vào hai yếu tố mong
manh và bất thường, đó là ý nguyện và vận may của người ban vương quốc
đó cho họ. Trong khi đó, họ không biết làm thế nào và cũng không có khả
năng bảo vệ địa vị của mình. Họ không biết làm gì, bởi nếu không phải là
người thông minh tài trí tuyệt đỉnh thì một người quen với phận dân thường
sẽ khó có thể biết cách cai trị một vương quốc. Họ không có khả năng duy
trì được địa vị bởi không có những kẻ thân cận và trung thành.
Hơn nữa, các vương quốc nổi lên mau lẹ cũng giống như thực vật
sinh ra và lớn lên quá nhanh, sẽ không thể đủ cành rễ để chống chọi sự tàn
phá của những trận cuồng phong đầu tiên. Nhưng như tôi đã bàn tới, chỉ có
ngoại lệ đối với những người được ban tặng khả năng ứng phó nhanh
chóng và bảo vệ những gì vận may đem đến, rồi sau đó xây dựng nền tảng
mà những người khác thường phải tạo dựng trước khi trở thành quân
