QUÂN VƯƠNG - THUẬT TRỊ NƯỚC - Trang 62

Borgia lừa vào bẫy. Như đã nói ở trên, công tước đã bắt sống gia tộc Orsini
và gia tộc Vitelli tại Sinigaglia. Cũng chính tại đây, chỉ một năm sau khi
phạm tội ác, hắn bị bắt và bị treo cổ cùng với Vitallozzo, bậc thầy của hắn
về sự dũng mãnh và tàn ác.
Người ta có thể đặt câu hỏi là làm thế nào Agathocles và những
người như ông ta, sau biết bao tội ác và phản trắc lại có thể sống một cách
yên ổn lâu như thế và có thể chống lại kẻ thù từ bên ngoài mà không bị dân
chúng âm mưu lật đổ. Nhiều quân vương khác, khi dùng tới các biện pháp
tàn bạo, đã không thể cai trị được đất nước trong thời bình chứ chưa nói
đến thời chiến bất ổn. Tôi cho rằng điều đó phụ thuộc vào việc sự tàn bạo
được sử dụng đúng cách hay không đúng cách. Sử dụng đúng cách là
những sự tàn bạo (nếu có thể nói đến sự đúng cách trong tội ác) được thực
hiện một lần chỉ để nhằm tự vệ. Sự tàn bạo này không lặp lại mà phải biến
thành những lợi ích to lớn cho thần dân. Sử dụng không đúng cách là
những tàn bạo ban đầu chỉ nhỏ bé nhưng dần dần lớn lên chứ không mất đi.
Những người dùng tới tàn bạo đúng cách có thể chuộc lỗi với Chúa và con
người, như Agathocles đã làm, còn những kẻ tàn bạo không đúng cách thì
không thể tồn tại được.
Bởi vậy, cần lưu ý rằng, khi chiếm lấy một đất nước thì người chinh
phục cần tính toán tất cả những điều ác phải làm và thực hiện chúng cùng
một lúc để không phải thường xuyên lặp lại.
Cách này sẽ khiến dân chúng cảm thấy an toàn và quân vương sẽ
chiếm được cảm tình của họ nhờ những lợi ích mà ông ban cho họ. Những
kẻ làm ngược lại, cho dù vì thiếu quyết đoán hay vì bị xui dại, sẽ luôn phải
cầm dao trong tay bởi chúng chẳng bao giờ dám tin vào thần dân và những
thần dân này chẳng cảm thấy an toàn với vị quân vương của mình vì họ
phải liên tiếp gánh chịu hậu quả của hàng loạt sự tàn bạo.
Chính vì vậy, những tổn thương cần được dội xuống cùng một lúc,
và thời gian nếm trải tổn thương càng ngắn thì sự thù ghét càng ít. Trái lại,
lợi lộc được ban phát nhỏ giọt sẽ thấm thía hơn. Điều quan trọng nhất là
bậc quân vương cần phải hành xử với thần dân theo cách mà cho dù bất kỳ
một sự kiện bất ngờ nào, tốt hay xấu, xảy đến cũng không khiến ngài phải