Niccolò Machiavelli
Quân Vương (2)
Dich thuật: Vũ Mạnh Hồng & Nguyễn Hiền Chi
Chương 10
ĐÁNH GIÁ SỨC MẠNH CỦA CÁC VƯƠNG QUỐC
Khi xem xét đặc điểm của các vương quốc, chúng ta phải bàn tới một vấn
đề: liệu quân vương có đủ quyền lực để tự đứng vững khi cần thiết hay luôn
cần sự bảo vệ và che chở của người khác.
Để làm rõ điểm này, tôi cho rằng những quân vương có khả năng tự
vệ là những người, thông qua sự dồi dào về tiền bạc hoặc quân đội, có thể
tập hợp được một đội quân thích hợp và giỏi xung trận chống lại bất kỳ kẻ
nào định tấn công. Còn những quân vương luôn cần sự bảo trợ của người
khác là những quân vương không dám đương đầu với kẻ địch trên chiến
trường mà phải ẩn náu, phòng thủ bên trong thành lũy. Trường hợp thứ nhất
đã được đề cập43, và cũng sẽ được bàn thêm ở những phần thích hợp. [43
Xem chương 6, chương 12 và 13]
Trường hợp thứ hai cũng chẳng có gì để nói ngoài việc phải khuyến
khích những quân vương đó củng cố thành lũy, tích trữ lương thực và đừng
bận tâm tới những vùng bên ngoài thành luỹ. Và bất kỳ quân vương nào đã
gia cố thành trì vững vàng và đối xử tốt với dân chúng theo cách đã bàn kỹ
ở trên (và dưới đây44) [44 Xem chương 9 và 19] thì kẻ địch phải suy tính
rất nhiều khi muốn vây hãm ông. Khi thấy trước nhiều gian truân, người ta
thường ngại hành động. Thật chẳng dễ dàng gì khi tấn công một quân
vương có thành trì được gia cố vững vàng và không bị thần dân thù ghét.
Các thành phố của nước Đức hoàn toàn tự do và có rất ít đất đai bên
ngoài thành lũy. Vì thế, thành phố này tuân lệnh hoàng đế nước Đức khi
nào họ muốn. Họ chẳng sợ cả hoàng đế lẫn những thế lực lân bang bởi vì
các thành phố này đều có thành lũy kiên cố tới mức bất cứ kẻ nào cũng
thấy rằng việc chiếm được thành phố hẳn phải rất khó nhọc. Họ có thành
cao, hào sâu và pháo binh hùng hậu. Họ luôn dự trữ lương thực, thực phẩm
và củi cho một năm.
