Niccolò Machiavelli
Quân Vương (2)
Dich thuật: Vũ Mạnh Hồng & Nguyễn Hiền Chi
Chương 11
CÁC VƯƠNG QUỐC THUỘC GIÁO HỘI
Bây giờ chỉ còn các vương quốc thuộc Giáo hội là chưa được bàn tới. Đối
với hình thức quốc gia này, những khó khăn chỉ nảy sinh trước khi Giáo hội
nắm quyền cai trị. Đối với những vương quốc này, việc chinh phục đòi hỏi
phải có năng lực hoặc vận may nhưng để cai trị thì lại chẳng cần cả hai điều
đó. Các vương quốc này tồn tại bằng những thể chế tôn giáo cổ xưa. Những
thể chế này có sức mạnh siêu phàm đến mức có thể đảm bảo quyền lực cho
các quân vương cho dù họ có hành xử thế nào đi nữa.
Những quân vương này có các vương quốc mà không phải bảo vệ,
có các thần dân mà không phải cai quản. Cho dù không được bảo vệ, thì
các vương quốc đó cũng chẳng bao giờ bị chiếm đoạt. Các thần dân không
bị cai trị cũng chẳng bận tâm gì về việc phải xa lánh quân vương. Các
vương quốc này là những thể chế duy nhất được an toàn và hạnh phúc. Vì
các vương quốc này được bảo trợ bởi những trí tuệ siêu phàm mà người
trần mắt thịt không thể sánh được, tôi không dám bàn thêm gì nữa. Chỉ có
những kẻ tự phụ và liều lĩnh mới dám luận bàn các vương quốc được Chúa
tôn vinh và bảo vệ.
Tuy nhiên, có thể ai đó sẽ hỏi tôi rằng tại sao Giáo hội lại có thể đạt
được quyền lực lớn đến như vậy45.[45 Quyền lực ở đây không chỉ là thần
quyền của Giáo hội mà còn thể hiện ở sự mở mang về lãnh thổ của các
vương quốc thuộc Giáo hội.].Trước khi Giáo hoàng Alexander nắm quyền,
tất cả những kẻ có thế lực ở Italia, không chỉ vua chúa mà ngay cả bọn lãnh
chúa, quý tộc, dù là kẻ hèn yếu nhất cũng đều coi thường quyền lực của
Giáo hội. Vậy mà giờ đây, Giáo hội lại có thể khiến vua nước Pháp phải
run sợ, đuổi ông ta ra khỏi Italia và làm suy yếu người Venice. Mặc dù
những sự kiện này đều đã được biết tới nhưng tôi cho rằng việc nhắc lại
cũng không phải là vô ích.
