Niccolò Machiavelli
Quân Vương (2)
Dich thuật: Vũ Mạnh Hồng & Nguyễn Hiền Chi
Chương 12
CÁC LOẠI QUÂN ĐỘI VÀ LÍNH ĐÁNH THUÊ
Sau khi xem xét đặc điểm của các hình thức vương quốc, các nguyên nhân
thành công cũng như hạn chế của các hình thức này và những phương cách
thâu tóm cũng như cai trị đất nước của nhiều bậc quân vương, giờ đây tôi
muốn bàn một cách tổng quan về những phương cách tấn công và bảo vệ
các vương quốc đó.
Như đã nói ở trên, một quân vương cần xây dựng những nền móng
vững chắc, nếu không sẽ phải gánh chịu hậu quả. Nền móng chủ yếu của tất
cả các vương quốc, dù mới hay cũ hay hỗn hợp, là luật pháp nghiêm minh
và quân đội hùng mạnh. Bởi vì ở đâu không có quân đội hùng mạnh sẽ
chẳng thể có luật pháp nghiêm minh và nơi nào có quân đội mạnh thì tất
phải có luật pháp nghiêm minh. Tuy nhiên, tôi tạm gác lại vấn đề luật pháp
mà chỉ bàn về sức mạnh quân sự.
Để bảo vệ đất nước, quân vương có thể dùng một đội quân chỉ gồm
thần dân của mình hoặc chỉ có lính đánh thuê, hoặc ngoại binh hoặc cả ba
loại này. Lính đánh thuê và ngoại binh thường vô dụng và rất nguy hiểm.
Nếu một quân vương bảo vệ đất nước bằng quân đánh thuê thì không bao
giờ có được sự an toàn và ổn định. Bọn chúng là những kẻ thiếu đoàn kết,
tham lam, vô kỷ luật và không trung thành. Chúng hùng hổ trước bạn hữu
nhưng lại hèn nhát trước kẻ thù. Chúng không kính sợ Chúa và cũng chẳng
trung thành với ai. Sự sụp đổ của ngài chẳng qua là được trì hoãn lại cho
đến khi những cuộc tấn công xảy ra.
Trong thời bình, ngài bị chúng bòn rút, còn trong chiến tranh, lại bị
chúng phó mặc cho kẻ thù cướp phá. Chúng không có tình cảm hay động
lực nào để chiến đấu ngoài đồng lương ít ỏi không đủ để hy sinh vì ngài.
Chúng thích là lính khi không có chiến tranh nhưng khi chiến tranh đến,
chúng tháo chạy hoặc đào ngũ. Thật chẳng khó khăn gì để tìm một dẫn
