QUÂN VƯƠNG - THUẬT TRỊ NƯỚC - Trang 78

thế, nếu người đó có năng lực, anh ta phải được kiềm chế bằng luật pháp
sao cho anh ta không làm gì vượt quá quyền hạn của mình.
Chúng ta đều có thể thấy một thực tế rằng chỉ những quân vương và
những nền cộng hòa được vũ trang mới giành được ưu thế lớn, còn những
đội quân đánh thuê chẳng làm được gì ngoài phá hoại. Một nền cộng hòa
với quân đội là các công dân của mình sẽ khó bị quân đội tiếm quyền hơn
so với khi được bảo vệ bằng quân lính nước ngoài.
Thành Rome và Sparta trong nhiều thế kỷ đã được vũ trang và nhờ
đó được tự do. Người Thụy Sỹ cũng có quân đội rất mạnh và hoàn toàn tự
do. Một ví dụ từ thời xưa về việc sử dụng các đội quân đánh thuê là người
Carthage. Sau cuộc chiến tranh đầu tiên với người La Mã, họ gần như đã
bị chính những quân lính đánh thuê của mình đánh bại, mặc dù các sĩ quan
cũng là người Carthage. Vua Philip của xứ Macedonia51 [51 Vua Philip
của Macedonia: Vua Macedonia (359-336 TCN) cha của Alexander Đại đế.
Nói một cách chặt chẽ thì Philip không phải là lính đánh thuê.] được người
xứ Thebes đưa lên làm chỉ huy quân đội của họ sau khi
Epaminondas52 chết, [52 Epaminondas: Vị tướng người Thebes đã đánh
bại người Sparta tại trận chiến Leuctra (371 BC)] nhưng sau khi chiến
thắng, ông ta lại tước đoạt tự do đó của họ. Sau cái chết của công tước
Philip, người Milan cũng đã thuê Francesco Sforza để tiến hành chiến tranh
chống lại người xứ Venice nhưng sau khi đánh bại kẻ thù tại Caravaggio,
ông ta bắt tay với chúng quay lại chống người Milan, những người đã thuê
ông. Sforza (Cha) được nữ hoàng Giovanna của vương quốc Naple53 thuê
cũng đã bỏ rơi bà ta ngay lập tức nên để giữ được vương quốc của mình, bà
buộc phải ngả vào vòng tay vua Aragon. [53 Nữ hoàng Giovanna của
Naples: Người cai trị xứ Naples (1414-1435), đã dùng lính đánh thuê
(Sforza và những người khác) để bảo vệ vương quốc của bà].
Nếu trước đây, người Florence và Venice mở mang đất đai là nhờ
vào lính đánh thuê và được chúng bảo vệ chứ không tiếm quyền, thì tôi có
thể nói rằng, chẳng qua người Florence đã gặp may. Nguyên do nằm ở chỗ
những vị tướng đầy năng lực đó. Người thì có lý do để e sợ, người thì thất
trận, người khác gặp sự chống đối và những người khác nữa thì lại đang âm