QUẲNG GÁNH LO ĐI VÀ VUI SỐNG - Trang 96

quá ít và bắt họ làm nhiều quá. Có thể họ nghĩ rằng tiền thường trong ngày
lễ giáng sinh không thiệt phải là tièn thưởng mà chính là một thứ tiền công.
Có thể rằng ông hay bắt bẻ quá không ai dám lại gần, nên không ai dám
nghĩ tới sự cảm ơn chủ. Cũng có thể họ cho rừng sở dĩ ông thưởng họ vì
nếu không thưởng thì số lời cũng phải đem đóng thuế gầ hết thôi.
Về phương diện khác, các người làm công có thể là ích kỷ ti tiểu và thiếu
giáo dục. Có thể như thế kia, có thể như thế nọ. Về đièu ấy tôi cũng không
biết gì hơn bạn. Nhưng tôi biết rằng bác sĩ Samuel Jonhson nói: "Lòng biết
ơn là kết quả của một giáo dục cao đẹp. Hạng thô lỗ không có đức ấy".
Tôi muốn nói: Ông già ấy đã có một lỗi lầm lớn chúng cho cả nhân loại là
quá tin ở lòng biết ơn của người khác. Ông thực sự không biết rõ bản tính
con người.
Nếu bạn cứu được một mạng người, bạn có mong người đó tỏ lòng mang
ơn bạn không? Chắc có. Kìa, Samuel Leibowitz, trước làm luật sư, sau làm
toà, đã cứu được 78 người khỏi lên máy điện. Vậy bạn thử đoán có bao
nhiêu kẻ thoát chết ấy đã cảm ơn ông ta hoặc chịu khỏ gởi cho ông ta một
bức thiệp chúc năm mới? Bao nhiêu? bạn đoán đi... Đúng, đúng như vậy -
Không có một người nào hết.
Về vấn đề tiền bạc cũng vậy, đừng hy vọng gì hơn. Charles Schwab nói với
tôi có lần ông đã cứu một người giữ tiền ở ngân hàng. Người này thụt két
lấy tiền đầu cơ. Ông phải bỏ tiền riêng trả ngân hàng đó để y khỏi ngồi tù.
Y có mang ơn ông không? Có, nhưng không lâu. Rồi y trở lại phản ông, tố
cáo ông, nói xấu ông, người đã cứu y khỏi khám.
Nếu như cho một người bà con một triệu mỹ kim, bạn có mong người ấy
mang ơn bạn không? Chính Andrew Carnegie đã làm việc ấy. Nhưng nếu
Andrew sống lại sau khi chết ít lâu, ông sẽ bất bình thấy người bà con đó
thoá mạ ông. Tại sao? Tại "lão Andrew sông lại sau khi chết ít lây, ông sẽ
bất bình thây người đã cho những hội thiện 365 triệu mỹ kim mà chỉ thí cho
bà con được mỗi một triệu bần tiện đó thôi" như lời y nói vậy.
Như vậy đó. Bản tính con ngời thời nào cũng là bản tính con người và trong
ời bạn, bạn đừng mong gì nó thay đổi hết. Vậy thì sao không cứ nhận nó đi?
Tại sao không có óc thực tế của ông già Marc Aurele, mọt vị anh quân hiền