chuối thu gom hết, quân ăn cướp cứ việc xông vào hót lúa, bắt heo bắt gà
đem đi mà gia chủ thả cửa bớ làng bớ nước.
Thời gian đó, dân trong vùng, trừ làng Trung Quán ra, còn lại nhiều nhà
giàu, nhà hơi giàu, nhà có của ăn của để đều bị vài ba bận băng cướp của
cha con thằng Càn mò đến “hỏi thăm”. Bị mất của, xót, có nhà giàu tổ chức
tay chân chống cự đều bị cha con thằng Càn đốt nhà, đánh đập giã man.
Nói đến băng cướp này, trẻ con đang khóc lập tức im bặt như gặp ma gặp
quỷ vậy.
Thế rồi không biết ma xui quỷ khiến thế nào, cha con thằng Càn bỏ
ngang việc ăn cướp mặc cho lũ tay chân đàn em du thủ du thực vật vạ van
xin được tiếp tục cách mưu sinh nghề bất lương.
Thì ra, bỏ ngang việc ăn cướp, cha con thằng Càn xoay qua làm mật
thám cho quan đồn người Pháp.
Vừa bỏm bẻm nhai trầu, mạ vừa kể cha con thằng Càn làm mật thám cho
quan Tây còn kiếm nhiều bạc hơn nghề ăn cướp. Rồi, như sực nhớ ra điều
chi đối với cha con thằng Càn, mạ bước lên mấy bước vòng qua chậu than
củi đang rực đỏ bên bậu cửa để sưởi ấm phòng cảm lạnh ra đầu hồi nhà
phía trái nhổ cái “toẹt” miếng nước trầu đỏ quạch. Sở dĩ mạ ra đầu hồi nhà
phía trái là theo thói quen lâu nay, bà ra đó để ngắm trời ngắm đất. Đầu hồi
nhà phía phải dưới vườn có trồng mấy khóm mía lau. Mía lau được chăm
bón nên tốt lạ thường, mắt già khó nhìn vóng qua được. Chẳng biết mạ có
thói quen nhìn trời nhìn đất, nhìn ra lộ lớn tự bao giờ. Con cháu kính hiếu
tôn trọng thói quen đó nên ngày ngày đốt sẵn chậu than củi để mạ ngồi sưởi
khi trời đông giá lạnh hoặc chậu nước mát, chiếc quạt máy khi nắng nôi
bức sốt.
Mạ bảo, thằng Càn học được từ cha hắn nhiều cái ma mãnh, gian tham
lắm. Không biết bọ mạ hắn nghĩ sao khi đặt cái tên cho nó là Càn. Càn ở
đây là làm càn, càn quấy hay càn quét, chỉ có cha con nhà hắn và những
nạn nhân của cha con hắn mới biết. Thằng Càn lém miệng, lại háu gái,
thích cưỡi ngựa đi đây đi đó khắp vùng. Mấy con ngựa cha con hắn mua về
từ Huế phải nói là thứ giống tốt. Nhưng thằng Càn chỉ thích cưỡi con ngựa
