Quốc gia khởi nghiệp Ebook.vn
Dòng lưu chuyển, theo trường phái mới của những nhà kinh tế đang nghiên cứu về các
thành phần chủ chốt tạo ra tinh thần khởi nghiệp - tinh thần được sản sinh khi con người dám
vượt qua các rào cản, đảo ngược mọi quy phạm xã hội, và tung hoành trong một nền kinh tế tự
do thương mại, tất cả nhằm thúc đẩy những ý tưởng cấp tiến. Hoặc theo như chuyên gia tâm lý
Đại học Harvard, Howard Gardner bình luận: “Mọi hình thái khác nhau của tính không đồng
nhất... (ví dụ như sự thiếu phù hợp trong mô hình bất thường hay bất kỳ sự không đồng nhất
nào) cũng có sức mạnh kích thích sự sáng tạo trong nền kinh tế”
[70]
.
Vì thế, trở ngại khủng khiếp của tính lưu chuyển chính là trật tự. Một chút xáo trộn không chỉ
vô hại mà còn cực kỳ quan trọng. Những bộ óc hàng đầu trong lĩnh vực này - các nhà kinh tế
William Baumol, Robert Litan và Carl Schramm - lập luận rằng môi trường lý tưởng được miêu
tả thông qua khái niệm “khoa học của sự phức tạp” được gọi là “lợi thế của sự hỗn loạn”. Họ
định nghĩa lợi thế đó là “vùng cửa sông mà trật tự cứng nhắc và hỗn loạn ngẫu nhiên gặp nhau
để tạo ra sự thích nghi, tinh xảo và sáng tạo ở mức độ cao”
[71]
.
Đây chính xác là môi trường mà trong đó các doanh nhân khởi nghiệp Israel đang phát triển
lớn mạnh. Họ hưởng lợi từ thể chế chính trị và nền pháp quyền ổn định đang tồn tại sẵn trong
một nền dân chủ tiên tiến. Họ còn hưởng lợi từ văn hóa không phân biệt tầng lớp của Israel, nơi
mọi người trong lĩnh vực kinh doanh đều thuộc về những mạng lưới quen biết chồng chéo,
được hình thành từ các cộng đồng nhỏ, chế độ quân dịch bình đẳng, sự gần gũi địa lý và tính
không câu nệ nghi thức.
Không phải ngẫu nhiên mà quân đội - đặc biệt là các đơn vị tinh nhuệ thuộc không quân, bộ
binh, tình báo và công nghệ thông tin - đã đóng vai trò là lồng ươm cho hàng ngàn doanh nhân
khởi nghiệp công nghệ cao của Israel.
Các quốc gia khácdoanh nhân khởi nghiệp ở số lượng nhỏ, song nền kinh tế Israel được hưởng
lợi từ hiện tượng tư duy rosh gadol cùng khả năng phán xét cực đoan, được học thuyết thử
nghiệm hỗ trợ thay vì tiêu chuẩn hóa, và đủ lớn để tạo ra chấn động tầm cỡ quốc gia và cả thế
giới.
