Chất lượng: Tỷ phú vượng ích và tỷ phú bất hảo
Mặc dù các gương mặt mới trong danh sách tỷ phú có thể là dấu hiệu
thuận lợi cho nền kinh tế, điều này chỉ đúng nếu họ là tỷ phú vượng ích, nổi
lên ngoài những lĩnh vực mà các kinh tế gia gọi là “các ngành đặc lợi”. Các
ngành này gồm xây dựng, bất động sản, cờ bạc, khai thác mỏ, thép, nhôm và
các kim loại khác, dầu, khí và các ngành hàng nguyên liệu khác chủ yếu liên
quan đến khai thác tài nguyên thiên nhiên từ lòng đất. Sự cạnh tranh trong
các lĩnh vực này thường tập trung vào việc chiếm thêm quyền khai thác của
cải quốc gia dưới dạng tài nguyên thiên nhiên, chứ không nhằm làm tăng
trưởng của cải theo cách mới mẻ và sáng tạo. Các đấu thủ lớn bỏ công để có
được sự hậu thuẫn từ giới chức và các chính trị gia hầu bảo đảm quyền sở
hữu đối với nguồn tài nguyên hạn hẹp và quyền khai thác tối đa nguồn tài
nguyên đó, bằng cách hối lộ nếu cần. Để đánh giá sơ bộ chất lượng của các
nguồn tài sản lớn, tôi so sánh tổng tài sản của các trùm tư bản trong các
doanh nghiệp dễ dính đến mua chuộc này với tổng tài sản của các tỷ phú
trong nước. Con số này là tỷ lệ tài sản được tạo ra bởi “tỷ phú bất hảo”.
Việc tính toán lượng tỷ phú bất hảo chắc chắn gieo tiếng xấu cho nhiều
tài phiệt bất động sản và dầu mỏ trung thực, nhưng ngay cả ở những quốc
gia mà các ngành này đều sạch, họ cũng thường đóng góp ít ỏi cho sự tăng
trưởng kinh tế ổn định, hoặc do các ngành này tương đối không hiệu quả
hoặc do chúng khiến sự tăng trưởng của một quốc gia phụ thuộc vào tính
biến động của giá cả hàng nguyên liệu. Ở đây ta giả định các tỷ phú còn lại
đóng góp nhiều hơn, nhưng tôi muốn dành danh hiệu “tỷ phú vượng ích”
cho trùm tư bản trong các ngành đóng góp hiệu quả nhất vào sự tăng trưởng
kinh tế hoặc làm ra các sản phẩm tiêu dùng phổ biến như điện thoại thông
minh hoặc xe ô-tô. Các ngành công nghiệp “vượng ích” này gồm công nghệ,
sản xuất, dược phẩm, viễn thông và bán lẻ, thương mại điện tử và giải trí, và
họ ít khi gây ra phản ứng từ công chúng trong việc tạo ra của cải
. Phải nói
cho rõ, tôi không xem kết quả ở đây là dữ liệu cứng theo cách giống như,
chẳng hạn, sự tăng trưởng tín dụng hoặc đầu tư, hoặc số liệu tài khoản vãng
lai; việc dò danh sách tỷ phú một cách có hệ thống được áp dụng như một bộ
lọc linh hoạt, cho ra một dạng cứ liệu để cho thấy liệu các quốc gia đang tạo
