Chương 6
Nhà máy trước tiên
Đầu tư đang tăng hay giảm về tỷ trọng trong nền kinh tế?
Tít trên cao trong một tòa cao ốc lát kính ở Santa Fe, một vùng ngoại ô
hoang sơ của Mexico City vốn được xây cất chủ đích cho doanh nghiệp lớn,
tôi ngồi trong văn phòng ở góc với cảnh quan mênh mông trước mặt, khiến
tâm trí như bị lôi ra khỏi thế giới mới nổi. Về bên phải, tôi có thể thấy
những chiếc trực thăng đang thả các vị giám đốc điều hành lên sân thượng
của cao ốc đồ sộ thuộc một tập đoàn gần đó, trong khi các vị chủ nhà mô tả
cho tôi nghe hoạt cảnh ở phía bên trái, một vùng đất với những ngôi nhà
hàng triệu đô-la mà dân địa phương gọi là Narnia, theo tên của cõi thần thoại
trong tiểu thuyết của C.S Lewis. Chính thức mang tên Bosques de Santa Fe,
đây là một khu dân cư có cổng rào với lối đi và cửa nẻo riêng cho những
người giúp việc, được thiết kế cho các tỷ phú và những người muốn được
trông vào như tỷ phú. Trên hết, Narnia đang cuốn hút các gia đình siêu giàu
muốn thoát khỏi các con phố đầy tội phạm và kẹt xe của Mexico City, cách
đó một giờ đi xe. Khung cảnh này, vào mùa thu 2014, là những gì tôi thoáng
thấy mới nhất về tình cảnh ở một số nước mà người giàu đang cố gắng để
gần như thoát ly thực tại, nhất là khi chính phủ chưa đầu tư thỏa đáng về hạ
tầng và an ninh cơ bản cho một nền kinh tế hiện đại.
Đối với hầu hết du khách, sự trì trệ ấy của bộ máy chính phủ sẽ thể hiện
dưới hình thức những hàng người dài bất tận ở các quầy vé hàng không,
những đoàn tàu chật cứng người ngồi xổm trên nóc, hoặc cảnh sát giao
thông lãnh lương còm và hạch tiền dân chúng, như đang diễn ra tại Mexico.
Các dấu hiệu rõ rệt khác cũng chẳng khó thấy hơn là bao, thể hiện qua các
nỗ lực tự phát để lấp các lỗ hổng này trong các cộng đồng. Các khu đô thị tư
nhân có cổng rào đang lan rộng khắp châu Mỹ Latin, và tiếng rì rào của trực
