tiêu dùng có thể gọi điện thoại và truyền dữ liệu với giá rẻ hơn, cũng như tận
dụng được các trung tâm hỗ trợ qua điện thoại và các dịch vụ tiết kiệm chi
phí khác ở các quốc gia như Ấn Độ hay Philippines, góp phần làm tăng
trưởng cao hơn và cải thiện tiêu chuẩn sống ở cả nước giàu lẫn nước nghèo.
Hoàn cảnh tương tự đã diễn ra vào đầu thời kỳ hậu chiến tại Nhật Bản
và Hàn Quốc, khi các chính phủ rót tiền để tạo dựng các công ty tầm cỡ thế
giới. Một số trong các công ty đó, như Daewoo ở Hàn Quốc và Sogo ở Nhật
Bản, đã sụp đổ trong các cuộc khủng hoảng sau đó. Những công ty khác
sống sót đã trở thành các thương hiệu cạnh tranh trên toàn cầu trong các
ngành công nghiệp, như Hyundai và Samsung. Hiệu ứng từ một cuộc bội chi
hữu ích cho đầu tư vào nhà máy hoặc công nghệ thường sẽ làm tăng năng
suất trong nhiều năm sau khi cuộc bùng nổ kết thúc.
Tuy nhiên, với một quốc gia mới nổi, công nghệ thậm chí không thể
đóng vai trò xúc tác tương tự như sản xuất vì chưa quốc gia nào tìm ra cách
để đi tắt qua giai đoạn xây dựng các nhà máy cơ bản để sản xuất hàng hóa
đơn giản như quần áo, và đòi hỏi chỉ các kỹ năng tương đối đơn giản mà
công nhân xuất thân từ đồng ruộng có thể học được. Phải mất thời gian để
đào tạo các công nhân ấy làm việc trong các nhà máy cao cấp hơn hoặc
trong các ngành dịch vụ hiện đại hơn. Các cuộc bùng nổ công nghệ cũng
xuất phát và tập trung ở các cường quốc công nghệ hàng đầu, như Anh vào
thế kỷ 19 hay Mỹ ngày nay.
Bội lạm nguy hại: Bất động sản
Các hình thức bội lạm đầu tư nguy hại nhất đều để lại ít giá trị sinh lợi,
một phần vì chúng không khởi phát từ công nghệ hoặc phát kiến nào mới
đáng chú ý. Nguyên cớ thường khiến các nhà đầu tư đổ xô vào một cuộc bội
lạm đầu tư nguy hại là họ có cơ hội trục lợi từ giá cả tăng vọt ở một loại tài
sản đáng thèm muốn, như nhà đất, hoặc tài nguyên thiên nhiên, như quặng
đồng hoặc quặng sắt. Việc xây dựng nhà ở có thể tăng tốc một chút, chưa
hẳn là điều tệ hại, nhất là ở các nước nghèo đang cần thêm nhà ở. Nhưng
một cuộc bội lạm đầu tư bất động sản thường sinh lợi hạn chế về lâu dài:
một căn nhà mang lại chỗ ở cho một gia đình nhưng không thúc đẩy đều đặn
