kích thước mẫu dữ liệu đủ lớn để cho thấy một mô thức rõ rệt. Trong thời kỳ
hậu chiến, nếu tỷ lệ đầu tư bình quân vẫn ở dưới mức 20% của GDP trong
một thập kỷ, quốc gia ấy có 60% cơ may tăng trưởng với một tỷ lệ khiêm
tốn dưới 3% trong suốt thập kỷ ấy. Đây là những quốc gia rất dễ gặp phải
tình cảnh mà dân chúng và các doanh nghiệp phải bươn chảy để tự có giải
pháp cho các vấn nạn công – tình trạng luồn lách đầy mưu mẹo để ứng phó
với mạng lưới yếu kém về giao thông, điện năng hoặc viễn thông.
Ở các thị trường châu Phi như Nigeria, cư dân thành phố thường tự đi
dây để ăn cắp điện một cách rành rành từ lưới điện quốc gia, đồng thời làm
suy yếu cơ sở tiện ích của nhà nước và làm hao mòn nguồn lực sẵn có để
chính phủ thiết lập các đường dây điện. Châu Phi giờ là một lục địa có nhiều
người được kết nối qua điện thoại di động, thậm chí với các dịch vụ ngân
hàng di động, nhưng việc đi lại giữa các nước láng giềng bằng đường bộ
hoặc đường sắt vẫn còn rất nhiêu khê.
Đây là một triệu chứng của sự đầu tư yếu kém, và điều này hệ trọng.
Nạn ùn tắc giao thông nghiêm trọng ở các thành phố lớn là một sự cảnh báo
rằng mạng lưới cung ứng đang quá yếu, vốn rất nguy hiểm cho nền kinh tế.
Khi trời mưa ở São Paulo hoặc Mumbai, giao thông khựng hẳn lại vì hệ
thống thoát nước bị ngập. Nếu chuỗi cung ứng của một quốc gia được tạo
dựng dựa trên đường bộ, đường sắt và hệ thống thoát nước kém chất lượng,
cung không thể theo kịp cầu và sẽ đẩy giá cả tăng lên. Như vậy, đầu tư yếu
kém chính là một nguồn quan trọng gây lạm phát – căn bệnh ung thư thường
giết chết tăng trưởng ở các nước mới nổi.
Đầu tư là động lực chi tiêu quan trọng của tăng trưởng, và một mức đầu
tư cao và gia tăng thường là dấu hiệu tốt. Nhưng sự đầu tư cao và gia tăng
nhanh chóng có thể đi đến chỗ lãng phí, vì vậy người ta phải xem xét cẩn
thận tiền đang dốc vào đâu. Quy luật chung toát yếu cho thấy đầu tư bội lạm
tốt nhất là đầu tư vào sản xuất, công nghệ và cơ sở hạ tầng, bao gồm đường
giao thông, lưới điện và các hệ thống nước. Các cuộc bội lạm đầu tư tệ hại
nhất thường diễn ra trong lĩnh vực bất động sản – vốn thúc đẩy rất ít cho
kinh tế về lâu dài và thường khiến các nước sa vào nợ nần một cách nguy
