Chương 7
Giá củ hành
Lạm phát đang cao hay thấp?
Việc công bố ngân sách của chính phủ là một sự kiện chẳng có mấy tác
động ở nhiều nước, nhưng điều này lại khác ở một số thuộc địa cũ của Anh
như Ấn Độ, nơi thông tin này được công khai phân tích như một sự thể hiện
tầm nhìn thường niên của chính phủ về tương lai. Hồi tháng 2-2011, khi tôi
tham gia một chương trình tin tức truyền hình của NDTV ở Delhi và phân
tích bản ngân sách mới nhất, vị khách mời đồng nghiệp của tôi, Kaushik
Basu, khi ấy là chánh cố vấn kinh tế của chính phủ của Ấn Độ, đã nhiệt tình
đưa ra một lời khuyên mà tôi cảm thấy thực sự nguy hiểm. Trong lúc giá củ
hành và thực phẩm đang gia tăng đã trở thành một vấn đề chính trị nóng
bỏng, Basu lại bênh vực Thủ tướng Manmohan Singh rằng Ấn Độ không
nên quá nhặng xị về lạm phát, vì giá cả tăng nhanh là hoàn toàn bình thường
với một nền kinh tế trẻ và đang tăng trưởng nhanh. Khi tôi phản bác rằng
đây là một trong những ngộ nhận lớn nhất về kinh tế học vì hầu hết những
cuộc bùng nổ tăng trưởng lâu dài thực chất đều đi kèm với lạm phát thấp,
Basu đã phản pháo rằng các nền kinh tế tăng trưởng nhanh như Hàn Quốc và
Trung Quốc đều khởi đầu với lạm phát cao. Chúng tôi chưa kịp nói tiếp thì
người dẫn chương trình trứ danh Prannoy Roy đã xen vào và đề nghị hãy
tiếp tục tranh biện về giá củ hành sau giờ vàng.
Sau đó tôi không khỏi nghĩ đến thượng nghị sĩ Mỹ Daniel Patrick
Moynihan, cũng là cựu đại sứ tại Ấn Độ, người từng châm biếm rằng có một
số sai lầm mà chỉ có tiến sĩ mới phạm phải. Tại Ấn Độ, nơi hàng ngũ chóp
bu các nhà hoạch định chính sách gồm toàn các tiến sĩ kinh tế – Singh lấy
bằng ở Oxford, và Basu tốt nghiệp Trường Kinh tế London – tôi vẫn thường
nghe nói lạm phát cao thường gắn với một nền kinh tế đang phát triển. Họ tư
