nhà bị phá hủy trong vụ tấn công khủng bố 11 tháng 9. Nhưng tiến độ của
mô hình Manhattan này đã chậm đến mức gần như dừng lại vào mùa hè
2014. Hai tòa tháp đôi đã bị cắt xuống còn một và đã xây xong nhưng trống
rỗng và được quây lại, cũng như tòa nhà nhại theo Trung tâm Rockefeller.
Vẫn chưa rõ câu chuyện Trung Quốc sẽ kết thúc ra sao, nhưng quá trình
suy hoại chất lượng đầu tư bội lạm này – từ đầu tư hữu ích vào nhà máy
hoặc đường sá thành đầu tư có vấn đề vào siêu dự án bất động sản – thường
dẫn đến một cuộc khủng hoảng dưới dạng nào đó. Thái Lan là một trường
hợp kinh điển, vì quá trình đầu tư mạnh mẽ – vào đường sá và nhà máy, làm
chuyển biến cả vùng duyên hải phía Đông – đã đi chệch hướng vào cuối
những năm 1990. Tinh thần lạc quan của cuộc bùng nổ tăng trưởng trước đó
đã khích lệ nhiều người Thái bắt đầu vay mượn rất nhiều để mua bất động
sản, tạo ra bong bóng mà khi vỡ đã châm ngòi cho cuộc khủng hoảng tài
chính châu Á 1997 – 1998.
Câu chuyện tương tự đã diễn ra tại Malaysia, nơi mà ở đỉnh điểm của
cơn sốt tăng trưởng vào 1995, đầu tư đạt đến 43% GDP, mức cao thứ hai
từng được ghi nhận ở một nền kinh tế lớn, chỉ sau Trung Quốc hiện nay.
Được chỉ đạo bởi bàn tay độc đoán và ngày càng hoang tưởng tự đại của
Thủ tướng Mahathir Mohamad khi ấy, một số khoản đầu tư rốt cục cũng tỏ
ra hữu dụng. Sân bay quốc tế mới đồ sộ mà Malaysia khai trương vào đỉnh
điểm của cuộc khủng hoảng tài chính châu Á 1998, vốn bị chỉ trích là một ví
dụ nữa của sự bội chi phô trương, đã không còn quá lớn với nhu cầu hiện tại.
Nhưng nhiều khoản đầu tư do Mahathir duyệt đã rót vào những viễn cảnh
hoành tráng – gồm một thành phố công nghệ cao mới mang tên Cyberjaya,
và một khu hành chính mới của chính phủ mang tên Putrajaya – mà rốt cục
là những dự án bất động sản không cần thiết. Được xây cất ở ngoại ô thủ đô
Kuala Lumpur, Putrajaya gồm có dinh thự Thủ tướng được thiết kế như điện
Versailles của Hồi giáo. Hai mươi năm trôi qua, thành phố mới ấy là nơi cư
ngụ của vẻn vẹn một phần tư con số 320.000 dân mà ban đầu nó được thiết
kế cho. Các cuộc đầu tư bội lạm với động lực niềm kiêu hãnh dân tộc hay cá
nhân hiếm khi làm nên chuyện như hoạch định.
