tăng gấp ba, giá bất động sản giảm một nửa, và đồng baht sụt giá làm giảm
thu nhập bình quân của người Thái đến hơn một phần ba so với đồng đô-la.
Gần như sau một đêm, tâm trạng ở Thái Lan chuyển từ niềm hưng phấn của
người mới giàu sang choáng sốc vì nghèo. Tuy nhiên, người Thái cảm nhận
về tương lai của họ tệ hại đến đâu, sự sụp đổ của đồng baht lại khiến xứ sở
này trông như một món hời đến đấy, và trong vòng vài tháng tiền lại chảy
trở lại với quy mô đáng kể, một dấu hiệu tốt cho sự phục hồi.
Cách nhận định các dòng tiền
Một câu hỏi liên quan thứ hai cần đặt ra khi đánh giá triển vọng của
một quốc gia là: Liệu tiền đang chảy vào hay chảy ra khỏi quốc gia ấy? Nếu
đồng tiền cho cảm giác rẻ và nền kinh tế đang khá lành mạnh, những kẻ săn
tìm giá rẻ sẽ đổ tiền vào. Nếu đồng tiền cho cảm giác rẻ, nhưng tiền vẫn
đang tháo chạy khỏi quốc gia ấy, hẳn đang có chuyện bất ổn nghiêm trọng.
Ví dụ, đồng rúp Nga đã sụp đổ vào cuối 2014 do giá dầu giảm, nhưng người
Nga vẫn chuyển hàng chục tỷ đô-la ra nước ngoài mỗi tháng, vì sợ rằng tình
hình sẽ chỉ tồi tệ hơn. Trong trường hợp này, giá rẻ chưa phải là một dấu
hiệu tốt, vì nó chưa rẻ và ổn định.
Chìa khóa để theo dõi các dòng tiền xuyên biên giới nằm trong cán cân
thanh toán, vốn được theo dõi bởi IMF và ghi nhận tất cả các dòng tiền hợp
pháp ra vào một quốc gia. Trong cán cân thanh toán, phạm trù hệ trọng để
theo dõi là tài khoản vãng lai, vốn cho thấy một quốc gia làm ra được bao
nhiêu so với chi tiêu. Với hầu hết các nước, cho đến nay mục lớn nhất trong
tài khoản vãng lai là cán cân thương mại, tức số tiền thu được từ xuất khẩu
trừ số tiền chi cho nhập khẩu. Tuy nhiên, cán cân thương mại đơn lẻ là một
chỉ số quá hẹp để thể hiện toàn bộ nợ quốc tế của một quốc gia. Để nắm
được yếu tố đó, ta phải theo dõi tài khoản vãng lai tổng thể hơn, vì nó bao
gồm các dòng thu nhập nước ngoài khác có thể khiến cho việc trang trải các
hóa đơn nhập khẩu trở nên dễ hơn hoặc khó hơn, gồm cả kiều hối từ người
dân bản địa đang làm việc ở nước ngoài, viện trợ nước ngoài và lãi vay trả
cho nước ngoài. Tài khoản vãng lai vì thế tiết lộ liệu một quốc gia có đang
tiêu thụ nhiều hơn sản xuất và liệu có phải vay từ nước ngoài để tài trợ cho
